Uzyskanie praw miejskich uzależnione jest od spełnienia kilku warunków. Do najważniejszych zaliczyć trzeba przestrzenno-architektoniczne. Kandydat na miasto powinien posiadać odpowiednią infrastrukturę techniczną (kanalizacja, wodociągi), miejską zabudowę (zwarta, ulice, chodniki). Ponadto na obszarze zabudowy zwartej nie powinno być zabudowy typu zagrodowej.
Kolejnym warunkiem przemawiającym za przyznaniem praw miejskich są uwarunkowania historyczne i administracyjne. Do pierwszych zaliczyć trzeba przede wszystkim posiadanie przez daną miejscowość praw miejskich w przeszłości. Pomocne jest również posiadanie przez daną miejscowość herbu. Oczywiście większe znaczenie będzie miał fakt, że w danej miejscowości swoje siedziby mają instytucje o ponadlokalnym charakterze.
Ważne są również uwarunkowania demograficzne i społeczne. Miejscowość kandydująca do miana miasta powinna posiadać odpowiednią liczbę mieszkańców. Jak wynika z uzasadnień rozporządzeń nadających prawa miejskie, powinna ona wynosić powyżej 2 tys. Ponadto co najmniej 2/3 ludności powinno być zatrudnione poza rolnictwem. Znaczenie ma również poparcie społeczne dla tej inicjatywy.
Wniosek o nadanie praw miejskich złożyć należy do ministra spraw wewnętrznych i administracji do 31 marca za pośrednictwem wojewody. Przed jego złożeniem trzeba pamiętać o przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Pamiętać należy, że tryb ich przeprowadzania powinien określać statut gminy i nie trzeba w tej sprawie organizować referendum. Do wniosku trzeba dołączyć odpowiednie dokumenty. Ich spis zawierają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 9 sierpnia 2001 r. Wśród ważniejszych wymienić należy rys historyczny gminy lub miejscowości objętej wnioskiem, informację dotyczącą zabytków architektonicznych, kulturowych, wyznaniowych, charakteru i stanu technicznego zabudowy, informacje dotyczące struktury zatrudnienia w gminie – pisze dziennik.