System zamówień publicznych obowiązujący w Polsce jest nadal bardziej restrykcyjny od unijnego, dlatego procedury wymagają dalszej decentralizacji. Widoczne są pierwsze pozytywne efekty stosowania znowelizowanej ustawy, a
jednocześnie nie stwierdzono dotychczas nadużyć wynikających z mniej restrykcyjnych przepisów.
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zdecydowało się na kolejny krok w kierunku dalszej liberalizacji procedur i rozpoczęło prace nad kolejną nowelizacją ustawy. Zmiany mają zapewnić szybszą i sprawniejszą absorpcję funduszy europejskich. Zwłaszcza, że w latach 2007-2013 Polska będzie miała do wykorzystania ponad pięciokrotnie więcej środków niż w okresie 2004-2006 – ponad 67 mld euro.
Najważniejsze proponowane zmiany w ustawie Prawo zamówień publicznych:
- Procedury przetargowe nie będą stosowane, jeśli wartość zamówienia nie przekroczy 14 tys. euro. W tym zakresie zamawiający będą zobowiązani do zapewnienia równego traktowanie podmiotów oraz zachowania reguł konkurencji.
- Podniesienie progu, poniżej którego będzie stosowana procedura uproszczona. Próg ten będzie uzależniony od rodzaju zamawiającego (137 000 euro, 211 000 euro i 422 000 euro). Przyjęcie takiego rozwiązania zmniejszy obciążenia biurokratyczne przy udzielaniu zamówień o mniejszej wartości oraz przyspieszy udzielanie zamówień. Wykonawcy nie będą mieli możliwości wnoszenia odwołań i skarg, jednym środkiem ochrony prawnej będzie protest.
- W postępowaniach od 14 000 euro do progów unijnych zamawiający będą samodzielnie zamieszczać wszystkie ogłoszenia wyłącznie w elektronicznym Biuletynie Zamówień Publicznych, udostępnianym na stronach portalu
internetowego Urzędu Zamówień Publicznych. Obecnie ogłoszenia są przekazywane Prezesowi UZP, a dzięki rezygnacji z pośrednictwa Prezesa UZP ogłoszenie będzie dostępne już tego samego dnia.
- Przewiduje się liczne rozwiązania ułatwiające udzielenie zamówienia (m.in.krótkie terminy składania ofert, możliwość odstąpienia od powołania komisji przetargowej).
- W przypadku zamówień powyżej 137 tys. euro, będzie możliwość odwołania się do nowej instytucji – Krajowej Izby Odwoławczej. Zastąpi ona obecnie działający arbitraż, który jest krytykowany m.in. za niejednoznaczne orzecznictwo.
- W uzasadnionych przypadkach umowa z wykonawcą będzie mogła być zawarta przed ogłoszeniem rozstrzygnięcia protestu. O podpisaniu takiej umowy będzie decydował sam zamawiający. Obecnie zgodę na wcześniejsze zawarcie umowy wydaje Urząd Zamówień Publicznych.
- Rozszerzeniu ulega obowiązek uzupełniania brakujących dokumentów lub dokumentów zawierających błędy. W obecnym stanie prawnym obowiązek ten dotyczy wyłącznie dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu. W wyniku nowelizacji obowiązek ten będzie dotyczył również dokumentów tzw. przedmiotowych, czyli potwierdzających, że oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane spełniają wymagania określone przez zamawiającego.
- Do zwiększenia zasady jawności mają przyczynić się zmiany nakładające obowiązek przekazywania przez zamawiającego wraz z informacją o wyborze najkorzystniejszej oferty nie tylko informacji o wykonawcy, którego ofertę wybrano, ale również nazw wszystkich wykonawców uczestniczących w postępowaniu o udzielenie zamówienia wraz z oceną złożonych przez nich ofert. Informacje te będą udostępniane na stronie internetowej, a w postępowaniach o wartości od 10 000 000 euro (dla dostaw lub usług) i 20 000 000 euro (dla robót budowlanych) będą dodatkowo przekazywane Prezesowi UZP oraz Szefowi Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
- Wprowadza się w projekcie wyraźną regulację pozwalającą zamawiającemu na zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego po upływie terminu związania ofertą, jeżeli zamawiający poinformuje przed upływem tego terminu o wyborze oferty, a wykonawca wyrazi zgodę na zawarcie umowy na warunkach określonych w ofercie.
- Doprecyzowaniu ulega w projekcie termin zakończenia kontroli przed zawarciem umowy (kontroli uprzedniej). Proponuje się, aby za zakończenie kontroli równoznaczne ze stwierdzeniem braku naruszeń w postępowaniu o udzielenie zamówienia uznawać także nie doręczenie przez Prezesa UZP zaleceń pokontrolnych w określonych ustawowo terminach. Nowym rozwiązaniem jest ponadto przeniesienie kompetencji do opiniowania zastrzeżeń do zaleceń pokontrolnych należącej obecnie do Rady Zamówień Publicznych (organu opiniodawczo-doradczego Prezesa UZP) do kompetencji tworzonej Krajowej Izby Odwoławczej, z jednoczesnym skróceniem terminu na wydanie opinii z 30 do 15 dni. Dzięki takiemu rozwiązaniu zamawiający będzie miał możliwość zawarcia umowy i udzielenia zamówienia w szybszym niż obecnie terminie.
- Najistotniejsze zmiany proponowane w projekcie dotyczą rozpatrywania odwołań. Mają one na celu zwiększenie profesjonalizmu osób rozpoznających odwołania, a także podwyższenie jakości wydawanych przez nich orzeczeń i jednolitości orzecznictwa. W tym celu rezygnuje się z rozpoznawania odwołań przez arbitrów i odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących sądu polubownego. W projekcie tworzy się zatem w miejsce arbitrów nowy podmiot – Krajową Izbę Odwoławczą przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych. Będzie ona składać się z nie więcej niż 100 członków orzekających zawodowo, mających wyłącznie wykształcenie prawnicze i co najmniej 5-letnie doświadczenie. Członkowie Izby będą powoływani i odwoływani przez Prezesa Rady Ministrów po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego obejmującego egzamin pisemny (sprawdzający ich praktyczną i teoretyczną znajomość przepisów związanych z udzielaniem zamówień) oraz rozmowę kwalifikacyjną. Członkostwa w Izbie nie będzie można łączyć z innym zatrudnieniem ani wykonywaniem innych zajęć zarobkowych z wyjątkiem działalności naukowej i naukowodydaktycznej. Naruszenie obowiązków członka Izby i uchybienia godności zawodowej będą powodować odpowiedzialność dyscyplinarną. Organami Izby będzie Prezes (kierujący jej pracami) i wiceprezes Izby oraz zgromadzenie ogólne. Członkowie Izby będą wynagradzani, podobnie jak obecnie arbitrzy, z dochodów uzyskiwanych z wpisów z tytułu prowadzenia postępowań odwoławczych, gromadzonych na rachunku dochodów własnych.
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego