Tak określa art. 40 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych.
Ściśle określona wysokość odprawy
Ustawodawca określił wysokość odprawy w sposób ścisły (trzymiesięczne wynagrodzenie), wobec czego nie można w drodze umownej zmienić wartości tej odprawy (zob. wyrok NSA z 7 lipca 1992 r., sygn. akt SA/Wr 693/92; ONSA 1993, nr 2 poz. 47). W chwili obecnej nie obowiązuje przy tym limit wysokości odprawy. Limit taki był przewidziany w art. 14a ust. 2 obowiązującej do końca 2008 r. ustawy z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (tj. z 2001 r. Dz. U. Nr 142, poz. 1593 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem wysokość odprawy nie mogła przekraczać kwoty dwudziestokrotnego miesięcznego najniższego wynagrodzenia obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy, ustalonego przez ministra właściwego do spraw pracy na podstawie odrębnych przepisów.
Odprawa ustalona jak ekwiwalent urlopowy
Omawianą odprawę ustala się według zasad przewidzianych dla ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Sięgnąć należy zatem w przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Zgodnie z § 15-18 tego rozporządzenia składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu. Inne składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu. Składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu.
Ekwiwalent za niewykorzystany przez pracownika urlop wypoczynkowy oblicza się:
1) dzieląc sumę miesięcznych wynagrodzeń przez współczynnik do ekwiwalentu, a następnie,
2) dzieląc tak otrzymany ekwiwalent za jeden dzień urlopu przez liczbę odpowiadającą dobowej normie czasu pracy obowiązującej pracownika, a następnie,
3) mnożąc tak otrzymany ekwiwalent za jedną godzinę urlopu przez liczbę godzin niewykorzystanego przez pracownika urlopu wypoczynkowego.
Rodzi się pytanie, czy w przypadku odprawy należy zastosować dzielenie przez współczynnik. Odpowiedź musi być przecząca – skoro bowiem przez współczynnik dzieli się sumę wynagrodzeń miesięcznych, a od prawa jest ustalana jako wielokrotność wynagrodzenia miesięcznego, to dzielenie przez współczynnik jest zbyteczne.
Tylko gdy zakończono kadencję
Omawiana odprawa przysługuje w wyłącznie w przypadku zakończenia pełnienia funkcji. W przypadku gdy dana osoba zostanie ponownie zatrudniona w najbliższej kadencji na podstawie stosunku pracy z wyboru w tym samym urzędzie, odprawa nie przysługuje. Odprawa nie będzie przysługiwać także, gdy stosunek pracy ustał w innym trybie niż w związku z upływem kadencji, a także w przypadku skrócenia kadencji i przedterminowego odwołania z pełnionej funkcji.
Ustawodawca stwierdził także, iż w omawianym przypadku nie stosuje się przepisu art. 75 Kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem pracownikowi, który nie pozostawał w związku z wyborem na urlopie bezpłatnym, przysługuje odprawa w wysokości miesięcznego wynagrodzenia. Należy jednak wyraźnie podkreślić, iż odprawa miesięczna nie przysługuje, jeżeli pracownikowi należy się odprawa trzymiesięczna. W konsekwencji, jeżeli pracownik nie nabywa prawa do odprawy na mocy art. 40 ustawy o pracownikach samorządowych, to – przy założeniu, że nie przebywał on w związku z wyborem na urlopie bezpłatnym – będzie przysługiwała mu odprawa miesięczna na podstawie art. 75 Kodeksu pracy. Sytuacja taka może mieć miejsce np. w przypadku odwołania przed upływem kadencji.
Podstawa prawna:
· ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)
· ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tj.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)
· rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. Nr 2, poz. 14 z późn. zm.)
Autor: Paweł Ziółkowski