1. Pojęcie, systematyka i funkcje opłat publicznych oraz władztwo organów gminy w odniesieniu do opłat lokalowych
2. Zasady pobierania opłaty adiacenckiej oraz wybrane problemy związane z jej poborem
2.1. Przesłanki poboru opłaty adiacenckiej
2.2. Opłata adiacencka w związku z budowaą urządzeń infrastruktury technnicznej
1. Pojęcie, systematyka i funkcje opłat publicznych oraz władztwo organów gminy w odniesieniu do opłat lokalnych
Cechą samorządu gminnego jest wyposażenie go w źródła dochodów, w tym dochodów własnych, umożliwiających mu realizację zadań własnych. Jedną z grup dochodów własnych gmin są opłaty lokalne wchodzące w skład opłat publicznych. Przez pojęcie opłaty publicznej należy rozumieć świadczenie pieniężne pobierane przez państwo, jednostkę samorządu terytorialnego lub inny podmiot publiczny, o charakterze ogólnym, jednostronnym, przymusowym, bezzwrotnym oraz odpłatnym (ekwiwalentnym). Opłaty publiczne są pobierane w związku ze świadczeniem wzajemnym, polegającym na dokonaniu czynności urzędowej lub w związku z usługami świadczonymi przez państwowe lub samorządowe jednostki organizacyjne4 . Powstanie obowiązku wniesienia opłaty wiąże się z zaistnieniem konkretnego stanu faktycznego, zdarzenia prawnego, określonego przez państwo w ustawie5 lub jednostkę samorządu terytorialnego w uchwale. Obowiązek zapłaty opłaty powstaje bez względu na to, czy podmioty, na których on ciąży, same żądały podjęcia określonych czynności przez organy publiczne, czy też do korzystania z nich zostały prawnie zobowiązane6 .
Opłaty publiczne można dzielić według rozmaitych kryteriów. Biorąc pod uwagę podmiot czynny, można wyróżnić opłaty nakładane przez państwo i stanowiące źródło dochodów budżetu państwa (opłaty państwowe) lub dochodów (przychodów) podmiotów zaliczanych do rządowego podsektora finansów publicznych7 ; opłaty nakładane przez jednostki samorządu terytorialnego będące źródłem dochodów gmin, powiatów i województw (opłaty lokalne, opłaty samorządowe) lub dochodów (przychodów) podmiotów zaliczanych do samorządowego podsektora finansów publicznych. Można wyróżnić także opłaty, w stosunku do których podmiotem czynnym jest jednocześnie państwo i samorząd terytorialny, które stanowią wspólne źródło dochodów państwa i jednostek samorządu terytorialnego (opłaty wspólne) 8 . Opłata adiacencka jest opłatą lokalną, gdyż jej konstrukcja odpowiada cechom dochodów własnych gmin.
Kolejny z możliwych podziałów oparty jest na kryterium przedmiotu opłaty. Z tego punktu widzenia w literaturze wyodrębnia się: 1) opłaty za usługi organów państwa i jednostek samorządu terytorialnego, 2) opłaty za usługi świadczone przez państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne oraz państwowe i samorządowe osoby prawne, 3) opłaty za prawo korzystania z dóbr objętych w interesie publicznym szczególną ochroną, 4) opłaty „nietypowe”, przyjmujące postać składek i tzw. dopłat9 .
Zdaniem Leona Kurowskiego, rozpatrywana w opracowaniu opłata adiacencka powinna być zaliczana do grupy opłat „nietypowych” – dopłat10 , przez które (najogólniej) rozumie się świadczenia pieniężne pobierane od podmiotów korzystających z efektów inwestycji sfinansowanych ze środków publicznych, stanowiące udział tych podmiotów w kosztach wspomnianych inwestycji11 . Opłata adiacencka może być też zaliczona do grupy „zwykłych” opłat za usługi organów samorządowych, dotyczy to zwłaszcza opłaty pobieranej w związku z dokonaniem czynności podziału nieruchomości oraz scalenia i podziału.
Z kolei biorąc pod uwagę podstawę prawną poboru, opłaty można podzielić na daniny o charakterze cywilnoprawnym i publicznoprawnym. Opłaty cywilnoprawne pobierane są na podstawie umowy (niekoniecznie pisemnej), zawieranej pomiędzy odbiorcą usługi a usługodawcą. Swoim charakterem są one zbliżone do cen. Druga grupa opłat pobierana jest na podstawie obowiązujących przepisów prawnych. Opłaty zaliczane do tej grupy mają cechy zbliżone do podatków, gdyż w odniesieniu do niektórych z opłat trudno jest wskazać świadczenie wzajemne ze strony podmiotu, na rzecz którego opłaty te są wnoszone12 . Do tej grupy zalicza się m.in. opłatę adiacencką13 (chociaż w tym przypadku można wskazać świadczenie wzajemne).
Opłaty publiczne jako forma daniny publicznej pełnią kilka funkcji. Opłaty spełniają – a przynajmniej powinny pełnić – funkcję fiskalną (zwaną też dochodową), „bez której danina publiczna istnieć nie może” 14 . Opłaty spełniają także funkcje pozafiskalne, których celem jest oddziaływanie na sytuację lub zachowanie podmiotu zobowiązanego do wniesienia opłaty. Funkcje te są traktowane jako wtórne, gdyż opłata realizuje głównie cel fiskalny15 . Wśród funkcji pozafiskalnych można wymienić funkcję: redystrybucyjną (regulacyjną), interwencyjną (w tym prohibicyjną) oraz ewidencyjno-kontrolną16 .
Funkcja redystrybucyjna wyraża się w kształtowaniu zasobów pieniężnych podmiotów obciążonych opłatą. Przejmowanie przez podmioty publiczne środków pieniężnych za pośrednictwem opłaty zmniejsza zasób tych środków w posiadaniu podmiotów prywatnych i ogranicza ich popyt na dobra i usługi. Zakres tej redystrybucji ograniczony jest tylko do podmiotów, na których ciąży obowiązek zapłaty omawianych danin.
Opłaty mają też znaczenie interwencyjne i prohibicyjne. Za pomocą opłat władze publiczne mogą zachęcać podmioty zobowiązane do określonego zachowania zbieżnego ze swoim oczekiwaniem (oddziaływanie pozytywne) oraz skłaniać (zmuszać) do pożądanego zachowania. Pozytywny wpływ opłat jest przejawem funkcji interwencyjnej, której celem jest pobudzające oddziaływanie na zachowania podmiotów. W drugim przypadku mamy do czynienia z tzw. negatywnym oddziaływaniem opłat (funkcja prohibicyjna), którego celem może być – uzasadnione interesem publicznym – ograniczenie (m.in. poprzez wysokość opłaty) dostępu do określonych świadczeń (usług) lub korzyści związanych z opłatą17 . W przypadku opłat związanych z czynnościami administracyjnymi funkcja ta polega na przeciwdziałaniu absorbowaniu organów publicznych zbędną lub nadmiernie obciążającą czynnością18 .
Opłaty pełnią też funkcję ewidencyjno-kontolną. Poprzez ewidencjonowanie dokonywanych wpłat podmioty publiczne uzyskują informację na temat faktycznego przebiegu zjawisk społecznych i gospodarczych zachodzących w gospodarce. Poza tym pobór niektórych opłat może się wiązać z ewidencyjnymi obowiązkami ze strony podmiotów zobowiązanych do ich uiszczania. Umożliwia to wtedy kontrolę nad działalnością podmiotów prywatnych.
Niektóre opłaty (związane z eksploatacją środowiska) pełnią też funkcję kompensacyjną, która może być rozumiana jako naprawianie szkód i pokrycie strat poniesionych przez poszkodowanego. W szerszym znaczeniu funkcja ta oznacza, że opłata jest zryczałtowanym wynagrodzeniem i zadośćuczynieniem dla społeczeństwa z tytułu zanieczyszczania środowiska lub korzystania z zasobów naturalnych19 .
W odniesieniu do opłat lokalnych organy gminy posiadają tzw. władztwo prawne (daninowe, podatkowe) 20 , czyli prawnie określone uprawnienia do podejmowania w ich zakresie rozstrzygnięć21 . Władztwo to może polegać na: 1) stanowieniu przepisów prawnych, 2) pobieraniu wymienionych dochodów i wykorzystywaniu ich do finansowania swoich zadań oraz 3) administrowaniu tymi dochodami22 , a więc wydawaniu indywidualnych rozstrzygnięć dotyczących m.in. poboru danin, ich umorzenia, odroczenia, rozłożenia na raty23 . Przyznanie władztwa prawnego organom lokalnym zwiększa odpowiedzialność wobec wyborców za prowadzoną gospodarkę finansową oraz ma dodatni wpływ na efektywność gospodarowania środkami finansowymi24 . Jest ono wyrazem ich samodzielności finansowej.
Samo przyznanie gminom uprawnień do kształtowania konstrukcji opłat nie gwarantuje aktywności ich organów w tym zakresie25 . W praktyce organy gminy mogą nie wykorzystywać przysługujących im kompetencji dotyczących kształtowania konstrukcji danin lokalnych, tłumacząc się względami społecznymi. Mieszkańcy traktują bowiem opłaty jako przejaw tzw. fiskalizmu samorządowego i nie widzą związku pomiędzy ich wnoszeniem a działalnością samorządu gminnego26 . Tymczasem organy gminy są zobowiązane do wydawania decyzji w sprawie danin lokalnych, ponieważ jest to wyraz realizacji przyznanego im władztwa prawnego (zagwarantowanej samodzielności finansowej). Czasami władztwo to nie jest wykorzystywane także dlatego, że wpływ organów lokalnych na tzw. otoczenie jest iluzoryczny (daniny nie są przez podatników odczuwalne lub stanowią koszt uzyskania przychodu w podatkach dochodowych) lub państwo jedynie pozornie pozostawia gminom szerokie uprawnienia. W ostatnim przypadku mam na myśli opłatę administracyjną, która mogła być wprowadzona przez radę gminy pod warunkiem, że jej zakres przedmiotowy nie pokrywał się z opłatą skarbową. Na przestrzeni lat stopniowo rozszerzano przedmiot opłaty skarbowej, co w praktyce uniemożliwiało gminom wprowadzanie opłaty administracyjnej.
Z lokalnym władztwem prawnym wiąże się pewne niebezpieczeństwo, które polega na zmniejszaniu wpływów z tytułu opłat lokalnych na skutek obniżania stawek i stosowania na szeroką skalę ulg. Na spadek wpływów oddziałuje również to, że jednostki samorządu gminnego mają na ogół większe niż podmioty państwowe problemy ze skutecznością egzekwowania danin publicznych27 .
2. Zasady pobierania opłaty adiacenckiej oraz wybrane problemy związane z jej poborem
2.1. Przesłanki poboru opłaty adiacenckiej
Od 22 października 2007 roku przez pojęcie opłaty adiacenckiej należy rozumieć opłatę ustaloną w związku ze wzrostem wartości nieruchomości spowodowanym budową urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi (środki te dalej będę obejmować łącznym mianem środków publicznych) oraz opłatę ustaloną w związku ze scaleniem i podziałem nieruchomości, a także podziałem nieruchomości28 . Z definicji tej wynika, że istnieją trzy rodzaje opłat adiacenckich pobieranych w wymienionych przypadkach. W stosunku do poprzednich uregulowań prawnych uściślono, że opłata może być pobierana także wtedy, gdy budowa urządzeń infrastrukturalnych (po wybudowaniu których wzrosła wartość nieruchomości) została sfinansowana ze środków unijnych lub z innych źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi.
Niewystarczalność środków finansowych będących w posiadaniu gmin do sfinansowania wydatków bieżących i inwestycyjnych związanych z zadaniami własnymi powinna skłaniać ich organy do poszukiwania dodatkowych źródeł dochodów i podmiotów, które mogłyby zostać – przynajmniej częściowo – obciążone kosztami realizacji danego zadania. Mogą nimi być podmioty, które uzyskały korzyść majątkową w postaci wzrostu wartości nieruchomości na skutek wymienionych zdarzeń29 . W literaturze wskazuje się, że w postaci opłaty adiacenckiej podmioty te przekazują do budżetu gminy część uzyskanej korzyści („wartości dodanej”) 30 w związku ze wzrostem wartości ich nieruchomości, gdyż powstała ona w wyniku działań gminy. Taki sposób pozyskiwania dochodów, tj. wprost od podmiotów, które uzyskały korzyści, jest ¬ w warunkach znacznych obciążeń fiskalnych społeczeństwa na rzecz budżetu państwa i budżetu gminy ¬ lepszym rozwiązaniem niż maksymalizacja dochodów z innych źródeł (np. z podatków lokalnych) bądź ograniczanie niezbędnych wydatków bieżących i inwestycyjnych gminy. Współcześnie przyjmuje się bowiem, że ciężar utrzymania podmiotów publicznych powinien być w większym stopniu ponoszony przez tych, którzy wprost korzystają z usług i czynności władz publicznych niż przez ogół podatników31 .
W obowiązujących w Polsce przepisach prawnych32 przewiduje się pobór opłaty adiacenckiej ze wszystkich trzech wymienionych tytułów. Różne są jednak zasady poboru tej daniny.
2.2. Opłata adiacencka w związku z budową urządzeń infrastruktury technicznej
W tabeli 1 przedstawione są zasady naliczania opłaty adiacenckiej pobieranej w związku z budową urządzeń infrastrukturalnych obowiązujące od 22 października 2007 roku na tle wcześniejszych uregulowań prawnych.
|
|
|
|
|
|
Z przeprowadzonej charakterystyki opłaty wynika, że udział w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej33 jest obligatoryjny i nie jest uzależniony od tego, czy osoba zobowiązana do wniesienia opłaty bezpośrednio korzysta z tych urządzeń czy też nie34 . Do uczestnictwa w kosztach budowy tych urządzeń zobowiązani są właściciele nieruchomości i użytkownicy wieczyści nieruchomości gruntowych, którzy nie mają obowiązku wnoszenia opłat rocznych za użytkowanie wieczyste35 lub wnieśli, za zgodą właściwego organu, jednorazowo opłaty roczne za cały okres tego użytkowania. Opłata ta może dotyczyć wszystkich nieruchomości, bez względu na ich rodzaj i położenie, z wyłączeniem tych, które w planie miejscowym zostały przeznaczone na cele rolne i leśne.
Aby opłata mogła zostać pobrana, muszą być spełnione określone warunki. Podmiot zobowiązany do jej wniesienia musi osiągnąć korzyść w postaci wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego wybudowaniem urządzeń infrastrukturalnych. Należy pamiętać, że przesłankę poboru opłaty stanowi stworzenie warunków do podłączenia nieruchomości do urządzeń infrastrukturalnych lub stworzenie możliwości korzystania z wybudowanej drogi. Wójt36 może ustalić omawianą opłatę w decyzji wydawanej każdorazowo po oddaniu wybudowanej drogi do użytku albo po umożliwieniu podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej. Opłaty nie można więc pobierać tylko dlatego, że wybudowano określone urządzenia. Budowa musi spowodować „niewątpliwy wzrost wartości” konkretnych nieruchomości poprzez możliwość korzystania z urządzeń. Nie ma znaczenia, czy właściciel (użytkownik wieczysty) faktycznie przyłączy się do wybudowanych urządzeń37 . Kolejnym warunkiem jest to, aby urządzenia te zostały wybudowane z udziałem wymienionych wcześniej środków publicznych. Ponadto, opłatę można pobierać, jeżeli wójt wydał stosowną decyzję jedynie w ciągu 3 lat od dnia udostępnienia drogi i innych urządzeń do korzystania.
Pobór opłaty w tym przypadku jest fakultatywny, o czym świadczy zwrot „wójt (…) może, w drodze decyzji, ustalić opłatę adiacencką (…)”38 . Wysokość tej opłaty zależy od wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego budową urządzeń infrastruktury technicznej i nie może przekraczać 50% różnicy między wartością, jaką miała nieruchomość przed wybudowaniem urządzeń infrastruktury technicznej, a wartością, jaką nieruchomość ma po ich wybudowaniu. Wysokość stawki procentowej opłaty ustala rada gminy w uchwale, a wartość nieruchomości określają rzeczoznawcy majątkowi według cen na dzień wydania decyzji o ustaleniu opłaty. Rada gminy jest zobowiązana do podjęcia stosownej uchwały, na co wskazuje zwrot: „(…) ustala rada gminy w drodze uchwały” 39.
Opłatę można ustalić po stworzeniu warunków do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń. Dotychczas kwestią sporną było ustalenie terminu, w którym te okoliczności zaistnieją. Wśród nowych przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami znalazł się taki, zgodnie z którym w celu stwierdzenia, czy zostały stworzone odpowiednie warunki, należy wziąć pod uwagę odrębne przepisy40 . Zainteresowane podmioty (gmina, rzeczoznawca majątkowy, osoba zobowiązana do zapłaty) mogą się zwrócić do właściwego branżowo podmiotu (np. dostawcy telekomunikacyjnego) z wnioskiem o informację, czy zostały już stworzone warunki do podłączenia nieruchomości do urządzeń infrastruktury technicznej albo do korzystania z wybudowanej drogi wystarczające do ustalenia opłaty41 .
Wysokość opłaty adiacenckiej ustalona w decyzji wójta podlega waloryzacji począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym decyzja została wydana, do pierwszego dnia miesiąca, w którym powstał obowiązek zapłaty.
W poprzednim brzmieniu przepisów na poczet opłaty zaliczało się wartość świadczeń wniesionych przez właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, w gotówce lub w naturze, na rzecz budowy poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej (wyliczoną opłatę pomniejszano o poniesione nakłady). Od 22 października 2007 roku poniesione przez właściciela (użytkownika wieczystego) nakłady są uwzględniane w inny sposób. Przy ustaleniu opłaty różnicę między wartością, jaką nieruchomość ma po wybudowaniu urządzeń infrastruktury a wartością, jaką miała przed ich wybudowaniem, pomniejsza się o wartość nakładów poniesionych przez ten podmiot na rzecz budowy poszczególnych urządzeń infrastruktury.
|
|
|
|
W konstrukcji opłaty przewidziano ulgę o charakterze fakultatywnym. Na wniosek właściciela (użytkownika wieczystego) nieruchomości opłata adiacencka może być rozłożona na raty roczne, płatne w okresie do 10 lat, oprocentowane według stopy procentowej równej stopie redyskonta weksli stosowanej przez NBP. Warunki rozłożenia na raty określa się w decyzji o ustaleniu opłaty. Należność gminy z tego tytułu podlega zabezpieczeniu, w tym poprzez ustanowienie hipoteki. Decyzja o ustaleniu opłaty adiacenckiej stanowi wówczas podstawę wpisu hipoteki do księgi wieczystej. Wpis ten ma znaczenie w przypadku, gdy właściciel nie zapłaci świadczenia i rozporządzi nieruchomością na rzecz innego podmiotu. Wzmacnia on bowiem pozycję gminy, która może kierować swoje roszczenie zarówno do zbywcy, jak i nabywcy nieruchomości. Ten ostatni staje się bowiem dłużnikiem rzeczowym42 .
Obowiązek wnoszenia opłaty adiacenckiej powstaje po upływie 14 dni od dnia, w którym decyzja o ustaleniu opłaty stała się ostateczna. W przypadku rozłożenia opłaty na raty termin ten dotyczy wpłacenia pierwszej raty.
1Opłaty publiczne jako źródło dochodów państwa i innych związków publicznoprawnych były przedmiotem zainteresowania w latach 70. i 80. XX wieku. Zobacz część II artykułu „Opłata adiacencka jako źródło dochodów gmin” >>> Artykuł pochodzi z czasopisma„Finanse Komunalne” >>>
2M. Kosek-Wojnar, K. Surówka: Podstawy finansów samorządu terytorialnego, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 73.
3Ustawa z 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU nr 173, poz. 1218).
4Por.: J. Gliniecka: Opłaty publiczne w Polsce. Analiza prawna i funkcjonalna, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz–Gdańsk 2007, s. 12; L. Adam, M. Mazurkiewicz, Opłaty, (w:) System instytucji prawno-finansowych PRL, t.: III, cz. II, red. M. Weralski, Wyd. PAN, Warszawa 1985, ss. 467 i 469.
5L. Adam, M. Mazurkiewicz: Opłaty, op. cit., s. 469.
6J. Gliniecka: Zasady polskiego prawa dochodów samorządu terytorialnego, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2001, s. 61.
7Mam tu na myśli np. opłatę będącą źródłem finansowania działalności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
(abonament radiowo-telewizyjny).
8Szeroko na temat tego kryterium klasyfikacji: J. Gliniecka: Opłaty…, op. cit., ss. 43–68.
9Przykłady opłat zaliczanych do wymienionych grup zamieszczono w: L. Adam, M. Mazurkiewicz: Opłaty, op. cit., s. 476.
10Szeroko na ten temat: I. Czaja-Hliniak: Dopłaty, (w:) System instytucji prawno-finansowych PRL, t. III, cz. II, red. M. Weralski, Wyd. PAN, Warszawa 1985, ss. 480–513.
11L. Kurowski: Wstęp do nauki prawa finansowego, PWN, Warszawa 1976, s. 186.
12S. Kańduła: Samodzielność finansowa samorządu gminnego w Polsce po 1993 roku, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 2003, s. 78.
13M. Kosek-Wojnar, K. Surówka: Podstawy…, op. cit., s. 73.
14L. Adam, M. Mazurkiewicz: Opłaty, op. cit., s. 469.
15J. Gliniecka: Zasady…, op. cit., s. 64.
16Por.: E. Denek, J. Sobiech, J. Wolniak: Finanse publiczne, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2001, s. 122.
17L. Adam, M. Mazurkiewicz: Opłaty, op. cit., s. 470.
18J. Gliniecka: Opłaty…, op. cit., s. 75.
19Tamże, s. 76.
20W literaturze – pisząc o kompetencjach organów gmin do oddziaływania na konstrukcję danin publicznych – najczęściej używa się pojęcia „władztwo podatkowe gmin”, gdyż nie przyjęło się określenie „władztwo opłatowe gmin”. (W. Miemiec: Prawne gwarancje samodzielności finansowej gminy w zakresie dochodów publicznoprawnych, Kolonia Limited, Wrocław 2005, s. 118). W opracowaniu posługuję się sformułowaniem „władztwo prawne”.
21E. Kornberger-Sokołowska: Decentralizacja finansów publicznych a samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego, Liber, Warszawa 2001, s. 83.
22A. Borodo: Samorząd terytorialny. System prawnofinansowy, LexisNexis, Warszawa 2004, s. 20.
23Tamże, ss. 21–22.
24W. Nykiel: Rola dochodów w równoważeniu budżetów lokalnych, Wyd. UŁ, Łódź 1993, s. 53.
25S. Kańduła: Samodzielność…, op. cit., s. 33.
26M. Weber: Opłaty adiacenckie, „Wspólnota” 2001, nr 4, s. 27.
27M. Kosek-Wojnar, K. Surówka: Podstawy…, op. cit., s. 73.
28Ustawa z 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU nr 173, poz. 1218), art. 1 pkt 2.
29Por.: S. Kańduła, J. Kotlińska: Opłata adiacencka i planistyczna – niewykorzystane źródła dochodów gmin, (w:) Harmonizacja finansów publicznych w skali narodowej i europejskiej, red. K. Piotrowska-Marczak, K. Kietlińska, wyd. Difin, Warszawa 2007, s. 544.
30J. Kiszka: Opłata adiacencka jako element systemu źródeł dochodów gmin – wybrane problemy, (w:) Aktualne problemy finansów lokalnych i regionalnych w Polsce i innych krajach, red. E. Chojna-Duch, Uniwersytet Warszawski, CSSTiRL, Warszawa 2006, s. 411.
31E. Denek, J. Sobiech, J. Wolniak: Finanse…, op. cit., ss. 122, 138. Por.: S. Kańduła, J. Kotlińska: Opłata adiacencka…, op. cit., s. 544.
32Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity: DzU 2004, nr 261, poz. 2603 z późn. zm.).
33Budową urządzeń infrastruktury technicznej jest urządzenie albo modernizacja drogi, wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.
34Wyrok NSA z 13 grudnia 1994 r., SA/Lu 514/94, „Wokanda” 1995, nr 5, s. 32.
35Wnoszenie opłat rocznych przez użytkowników wieczystych zwalnia ich z obowiązku uiszczenia opłaty adiacenckiej. Wynika to z możliwości aktualizacji wysokości opłat (ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, tekst jednolity, art. 77).
36Przez wójta należy rozumieć wójta, burmistrza albo prezydenta miasta.
37I. Czaja-Hliniak: Wybrane regulacje prawne niektórych danin publicznych ograniczające dochody własne budżetów samorządowych, (w:) Podatkowe i niepodatkowe źródła finansowania zadań publicznych, red. J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc, Wyd. KUL, Lublin 2007, s. 344.
38Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, tekst jednolity, art. 145 ust. 1.
39Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, tekst jednolity, art. 146 ust. 2.
40Urzędnik przygotowujący decyzję administracyjną o ustaleniu opłaty powinien wziąć pod uwagę treść ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jednolity: DzU z 2006 r. nr 156, poz. 1118 z późn zm.); ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, (tekst jednolity: DzU z 2005 r. nr 236, poz. 208 z późn. zm.); ustawy z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (tekst jednolity: DzU z 2006 r. nr 89, poz. 625 z późn. zm.); ustawy z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jednolity: DzU z 2006 r. nr 123, poz. 858); ustawy z 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (DzU nr 171, poz. 800 z późn. zm.) – K. Pawlik: Opłatę adiacencką będzie można wnieść w naturze, „Gazeta Samorządu i Administracji” z 15 października 2007 r., nr 21 (247).
41Jw.
41I. Szymczak: Źródła finansowania budżetu gminy a gospodarka nieruchomościami, (w:) Samorząd terytorialny w zintegrowanej Europie, red. B. Filipiak, A. Szewczuk, Z. Zychowicz, Zeszyty Naukowe US, Szczecin 2005, nr 401, ss. 707–715.