Szefowie polskich samorządów już zapowiadają, że w 2010 r. pracownicy gmin, powiatów i województw nie mogą liczyć na podwyżki. Ograniczone będą także rekrutacje nowych pracowników. Wszystkiemu winien jest kryzys gospodarczy i znaczący spadek dochodów gmin, miast i powiatów. Ograniczanie zatrudnienia i cięcia płac przewidywane są także w administracji rządowej. Dla pracowników oznacza to więcej pracy, przy – relatywnie, albo faktycznie – mniejszym wynagrodzeniu. Skutkiem takich zmian będzie najprawdopodobniej spadek motywacji i lojalności zatrudnionych w urzędach, a tym samym spadek wydajności pracy oraz ucieczka najlepszych specjalistów do firm komercyjnych oferujących wyższe płace.
Żeby ograniczyć niekorzystne skutki kryzysu, warto sięgnąć po pozapłacowe sposoby motywowania pracowników.
Bonusy w zasięgu możliwości administracji
Okazuje się, ze poza pensją, najbardziej motywują ludzi możliwości awansu, a przecież nakreślenie ścieżki kariery dla poszczególnych stanowisk, a nawet pracowników nie powinna nastręczać problemów. Przykładem takiej ścieżki są stopnie zawodowe nauczycieli. W przypadku stanowisk urzędniczych równie łatwo można zaplanować drogę awansu. Jednak warunkiem skuteczności tej formy motywacji jest przestrzeganie określonych w urzędzie zasad przy awansowaniu pracowników, ponieważ nic tak nie zniechęca, jak niedotrzymanie przez pracodawcę własnych zobowiązań.
Kolejnym, wskazywanym przez pracowników czynnikiem motywującym do pracy jest możliwość podnoszenia kwalifikacji, czyli uczestnictwo w szkoleniach i studiach podyplomowych. Ze skali organizowanych dla administracji szkoleń i studiów można wywnioskować, że większość urzędów szkoli swoje kadry. Pytanie tylko, czy pracownicy odbierają taki udział w szkoleniach jako nagrodę, czy jako obowiązek. Jeżeli dokształcanie jest dla zatrudnionych przykrym obowiązkiem, to albo tematyka szkoleń jest źle dobrana, albo kierownictwo urzędu powinno zmienić sposób delegowania na nie, tworząc z możliwości uczestnictwa w kursach nagrodę dla najlepszych.
Chociaż większość pracowników administracji nie może liczyć na służbowy samochód, to w zasięgu możliwości urzędów są także ryczałty na używanie prywatnych samochodów do celów służbowych. Zatrudnieni w urzędach powinni także liczyć na ulgi w opłatach za niektóre usługi świadczone przez administrację. – Nasi pracownicy płacą tańszy abonament uprawniający do postoju na wybranym parkingu miejskim – informuje Lucyna Tyl, rzecznik prasowy w Urzędzie Miasta Rybnika.
Środki ZFŚS
Źródłem finansowania bonusów dla pracowników może być Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Wbrew praktyce można z niego finansować nie tylko dopłaty do wypoczynku pracownika lub jego dzieci, ale także dofinansowywać:
Warto pomyśleć zwłaszcza o bonach towarowych, które od sierpnia br. są zwolnione z PIT, pod warunkiem, ze ich wartość nie przekracza rocznie 380 zł. Także dofinansowywanie karnetów na zajęcia sportowo-rekreacyjne i biletów do teatrów może mieć dla urzędów dodatkową wartość, ponieważ mogą przysparzać klientów instytucjom kulturalnym należącym dla samorządów.
Od 1 stycznia urzędy administracji publicznej mogą także ze środków ZFŚS tworzyć przyzakładowe przedszkola dla dzieci pracowników. Możliwość zapisania dziecka do takiej placówki może być także ważnym czynnikiem motywującym do pracy.
Motywacja pracowników w zarodku
W administracji publicznej pozapłacowe systemy motywowania pracowników nie są powszechne. Bonusów nie ma m.in. w większości samorządów. – W urzędzie miasta Legnicy nie są stosowane żadne pozapłacowe systemy motywacyjne – mówi Arkadiusz Rodak, rzecznik prasowy Prezydenta Legnicy. Podobnie jest w Gliwicach, w gminie Olsztyn i w innych miastach. – W Urzędzie Miejskim w Gostyniu bezpośrednio nie ma zastosowania pozapłacowy system motywowania pracowników. Oznacza to zatem, iż pracownicy nie mają możliwości uzyskania dopłaty do biletów czy bonów. W budżecie nie planuje się takich środków – tłumaczy Renata Ignasiak, kierownik Biura Organizacji i Kadr w Wydziale Organizacyjnym Urzędu Miejskiego w Gostyniu.
Zmiana podejścia
Podejście do pozapłacowych benefitów powoli się zmienia. – W Polsce motywowanie pracowników dodatkowymi pozapłacowymi świadczeniami zaczyna być coraz bardziej powszechne, dotyczy to także administracji publicznej. W tym sektorze obserwujemy stały wzrost zainteresowania świadczonymi przez nas usługami na poziomie 5-15 proc. rocznie – twierdzi Magdalena Słomczewska, Product Manager w Sodexo Pass Polska. Wynika to głownie z rosnącej świadomości znaczenia i korzyści wynikających ze stosowania motywacji wśród kierownictwa urzędów. – Wykorzystujemy kilka narzędzi, by motywować pracowników urzędu. Z okazji świąt – dwa razy w roku – wszyscy pracownicy otrzymują bony. Dopłacamy też do kursów językowych, w których biorą udział urzędnicy. W konkretnych przypadkach dofinansowuje również studia podyplomowe, a wszyscy uczący się mogą liczyć na płatne urlopy szkoleniowe – przekonuje Olga Bartnik, inspektor Human Resources w Urzędzie Miasta w Świdnicy. – Chcemy, by nasz Urząd był przyjaznym miejscem zarówno dla klientów, jak i pracowników. A dodatkowe profity to szczególnie ważne narzędzie w pozyskiwaniu do pracy fachowców, ponieważ z zarobkami w biznesie nie jesteśmy w stanie konkurować.
Zdarza się także, że to urzędy mogą zaoferować takie profity, których nie ma raczej w firmach komercyjnych. – Gwarantujemy pracownikom stałe godziny pracy oraz dbamy, aby każdy miał niezakłócony odpoczynek dobowy i tygodniowy oraz wykorzystywał urlop wypoczynkowy w taki sposób, by co najmniej jedna jego część trwała nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych – zapewnia Lucyna Tyl. – A ponadto zapewniamy każdemu pracownikowi w pełni wyposażonego miejsca i warunki pracy zgodne z przepisami BHP (klimatyzowane pomieszczenia, całorocznie udostępnione dystrybutory z wodą). Nasi pracownicy mają także możliwość dokształcania się w szkołach wyższych. Pracownicy mają także możliwość awansu i to zarówno pionowego, a więc na wyższe stanowisko, jak również poziomego, w postaci zwiększenia kompetencji, zadań, rozwinięcie pracy o nowe elementy.
System motywacji szyty na miarę
Tworzenie systemu motywowania pracowników powinno być dostosowane do konkretnego urzędu i potrzeb jego pracowników. – System premiowania i nagradzania w administracji nieco różni się od sposobu stosowanego w firmach komercyjnych. W związku z mniejszymi możliwościami otrzymania tzw. premii wynikowych grupa ta zdecydowanie bardziej docenia takie formy, jak kupony czy zestawy podarunkowe. W ciągu roku istnieje wiele okazji do ich wręczenia, np.: „Mikołajki”, Święta Wielkanocne i Bożego Narodzenia, etc. – uważa Magdalena Słomczewska.
Artykuł pochodzi z nr. 8 czasopisama Kadry w Urzędzie>>>