Proponowane przepisy mają poprawić efektywność kontroli wewnątrz administracji rządowej. Obowiązujące w tej dziedzinie regulacje prawne są niespójne i rozproszone w wielu aktach o różnej randze. Dlatego zaproponowano wprowadzenie jednolitego modelu, zasad i trybu wykonywania takiej kontroli – wyjaśnia Centrum Informacyjne Rządu w komunikacie z 19 października po posiedzeniu rządu.
Rozwiązania zawarte w projekcie ustawy będą dotyczyć naczelnych i centralnych organów administracji rządowej, jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez te organy oraz wojewodów. Zapisy ustawy obejmą także jednostki samorządu terytorialnego, jednak tylko pod kątem wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej. Tak określony zakres podmiotowy wynika z podstawowego założenia projektowanej ustawy, tj. wprowadzenia jednolitego systemu kontroli w całej administracji rządowej. Dotyczyć to będzie także organów samorządu terytorialnego i innych podmiotów w zakresie w jakim wykonują zadania z zakresu administracji rządowej.
W projekcie ustawy określony zostanie zakres, tryb i sposób przeprowadzania kontroli w administracji rządowej. Regulacje ustawowe odnosić się będą do kontroli zewnętrznej, która jest wykonywana wobec organów oraz jednostek podległych i nadzorowanych. Prezes Rady Ministrów – jako koordynujący i kontrolujący pracę rządu oraz zwierzchnik pracowników w administracji rządowej – będzie miał określone kompetencje w zakresie przeprowadzania kontroli w organach i jednostkach administracji rządowej oraz uprawnienia dotyczące koordynacji działalności kontrolnej.
Według założeń, zadaniem kontroli będzie zapobieganie błędom w działaniu administracji, wskazywanie sytuacji przyczyniających się do ich powstawania oraz stwarzanie możliwości zapobiegania ich powstawaniu w przyszłości. Dlatego w przepisach ustawowych szczególny nacisk zostanie położony na właściwe przygotowanie kontroli. W projekcie zostaną także jednoznacznie zdefiniowane kryteria kontroli. W efekcie kontrole przeprowadzane będą pod kątem: legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.
Projekt ustawy określi także, jakie dokumenty będą uprawniać do przeprowadzenia kontroli. Wskaże środki dowodowe w postępowaniu kontrolnym oraz sposób dokumentowania czynności kontrolnych i sporządzania dokumentacji pokontrolnej. W projekcie zostanie określony tryb przekazywania wystąpienia pokontrolnego i postępowania odwoławczego. Ustawa ma zagwarantować procedurę zgłaszania zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego. Przewidziano w niej także możliwość przeprowadzania kontroli w trybie uproszczonym, mniej sformalizowanym i pozwalającym na szybkie przedstawienie wniosków pokontrolnych.
W projektowanych przepisach zostanie położony duży nacisk na rozwój zawodowy kadry kontrolerskiej i jej bezstronność w przeprowadzaniu czynności kontrolnych. Określone zostaną także prawa i obowiązki pracowników kontrolowanej instytucji.