Każdy z pracodawców powinien ułatwiać pracownikowi podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Dotyczy to w szczególności pracodawców samorządowych. Ustawa o pracownikach samorządowych w art. 29 wyraźnie nakazuje pracownikom samorządowym uczestniczenie w różnych formach podnoszenia wiedzy i kwalifikacji zawodowych. Zaś w planach finansowych jednostek samorządowych należy corocznie przewidywać środki finansowe na podnoszenie wiedzy i kwalifikacji zawodowych.
Oprócz samorządów, również inni pracodawcy publiczni są zobligowani do wspierania pracowników podnoszących kwalifikacje. Dotyczy to również pracodawców zatrudniających członków korpusu służby cywilnej, gdyż tak pracownik, jak i urzędnik mianowany służby cywilnej jest zobowiązany m.in. do rozwijania wiedzy zawodowej. Z kolei dyrektor generalny jest zobowiązany zapewnić członkowi korpusu służby cywilnej właściwe warunki do wykonywania obowiązków określonych w art. 76 ust. 1 pkt 6 i ust. 2 ustawy o służbie cywilnej.
Zasady finansowania i zwrotu kosztów nauki oraz szkoleń, których uczestnikami są pracownicy zawiera rozporządzenie ministra edukacji narodowej oraz ministra pracy i polityki socjalnej z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz.U. nr 103, poz. 472 ze zm.). Rozporządzenie to w szeroki sposób określa kwestie m.in. finansowania przez pracodawców dokształcania pracowników, sposobów i form podnoszenia kwalifikacji przez pracowników, wreszcie zobowiązań zatrudnionych wobec pracodawców, którzy partycypowali w kosztach kształcenia.
Problem w tym, że wspomniane rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 103 Kodeksu pracy (dla pracowników samorządowych ma on zastosowanie na mocy art. 43 ust. 1 K.p.). Ten przepis został natomiast zaskarżony do Trybunału Konstytucyjnego przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Rzecznik zarzucił tej regulacji brak dochowania konstytucyjnych standardów legislacyjnych. Kwestionowany przepis zawiera bowiem wyłącznie stwierdzenie, że pracodawca ułatwia pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych w zakresie i na warunkach ustalonych w drodze rozporządzenia. Upoważnienie w nim zawarte nie zawiera wytycznych określonych w konstytucji dotyczących treści aktu oraz w sposób nazbyt szeroki określa zakres spraw przekazanych do uregulowania w rozporządzeniu. RPO w uzasadnieniu wniosku wskazał, że organy upoważnione do wydania rozporządzenia (MPiPS oraz MEN), korzystając z tak ogólnego upoważnienia, w sposób całościowy uregulowały kwestie związane z ułatwianiem przez pracodawców podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników. Z przyznanego im uprawnienia skorzystały w sposób szeroki i niczym nieograniczony, rozdzielając przy tym w sposób niekontrolowany różnego rodzaju prawa i obowiązki.
Trybunał Konstytucyjny przyznał Rzecznikowi rację i wyrokiem z 31 marca 2009 r., (sygn. akt K 28/08, Dz.U. nr 58 poz. 485) uznał wspomniany wyżej art. 103 K.p. za niezgodny z Konstytucją. W efekcie niekonstytucyjne stały się też przepisy rozporządzenia z 1993 r. Zarazem TK odroczył moc obowiązującą wyroku o 12 miesięcy od daty jego ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Ostatecznie art. 103 K.p. w obecnym kształcie ma utracić moc z dniem 10 kwietnia 2010 r.
To oznacza, że wszyscy pracodawcy mogą stosować nadal przepisy wspomnianego wyżej rozporządzenia z 1993 r. Będzie ono obowiązywać nadal. Nie trzeba się też obawiać kwestionowania zawartych już umów dotyczących zwrotu kosztów kształcenia i podnoszenia kwalifikacji. Nadal pracownicy będą mogli korzystać np. z urlopów szkoleniowych, a pracodawca może żądać od zatrudnionych, aby po ukończeniu szkół przepracowali w firmie przez określony czas pod rygorem zwrotu wydatków poniesionych za pracownika.
Jest jednak pewne, że niedługo ulegnie zmianie dotychczasowy art. 103 K.p. Po zmianie podstawy kodeksowej najprawdopodobniej zostanie ogłoszone także całkowicie nowe rozporządzenie w sprawie podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Powinno to nastąpić najpóźniej do końca marca przyszłego roku.
Artykuł pochodzi z nr. 4 czasopisama Kadry w Urzędzie>>>