Więcej zamówień przy mniejszych formalnościach

Przepisy ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (dalej: Pzp) wyznaczają zamawiającym określone obowiązki, uzależniając je w szczególności od rodzaju zamówienia i jego wartości. Jeżeli wartość zamówienia jest równa lub większa od tzw. progów unijnych, niezbędne jest stosowanie bardziej rygorystycznych przepisów niż przy innych zamówieniach. Przede wszystkim zachodzi obowiązek publikacji ogłoszeń w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, a zamawiający musi wyznaczyć znacznie dłuższe terminy składania ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Niezbędne jest również powołanie komisji przetargowej, żądanie od wykonawców dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu, a także żądanie wadium.

Zależność od UE
Należy podkreślić, że kwoty podane w obowiązującym od 1 stycznia 2012 r. rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z 16 grudnia 2011 r. w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej, stanowią odpowiednie odzwierciedlenie kwot z rozporządzenia Komisji (UE) nr 1251/2011 zmieniającego dyrektywy 2004/17/WE, 2004/18/WE i 2009/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do progów obowiązujących w zakresie procedur udzielania zamówień.

Nowy kurs euro
Od 1 stycznia 2012 r. obowiązuje również nowy kurs euro w stosunku do złotego, właściwy dla przeliczania wartości wszystkich zamówień publicznych. Obecnie 1 euro to 4,0196 zł. Taki kurs został przyjęty w nowym rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z 16 grudnia 2011 r. w sprawie średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych. Wynika on z uwzględnienia ogłoszonych przez Komisję Europejską w komunikacie równowartości progów ujętych w dyrektywach 2004/17/WE, 2004/18/WE i 2009/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.
Zmiana kursu euro w stosunku do złotego pod koniec roku kalendarzowego ma miejsce co dwa lata i zwykle powoduje wątpliwości u zamawiających, według jakiego kursu powinny być przeliczone wartości zamówień. Koniec roku to bowiem u zamawiających czas przygotowywania się do wszczęcia postępowań o udzielenie zamówienia w kolejnym roku budżetowym. Często bywa tak, że wówczas ustalana jest wartość szacunkowa zamówienia, co zresztą dopuszczają przepisy Pzp. Przepis art. 35 ust. 1 Pzp wymaga jedynie, aby ustalenia wartości zamówienia dokonać nie wcześniej niż 3 miesiące przed wszczęciem postępowania na dostawy lub roboty budowlane i nie wcześniej niż 6 miesięcy przed tym terminem w odniesieniu do robót budowlanych.

Próg stosowania Pzp
Wyższy kurs euro wpłynął również na podwyższenie równowartości w złotych podstawowego progu stosowania Pzp wynoszącego 14 000 euro. Dzięki temu zamawiający muszą stosować procedury zamówień publicznych dopiero od kwoty 56 274 zł, a nie jak dotychczas od 53 746 zł.

Konkretne postępowanie
Oto przykładowa sytuacja: „Zamawiający z sektora samorządowego ustalił szacunkową wartość zamówienia 1 grudnia 2011 r. Ogłoszenie o zamówieniu w trybie przetargu nieograniczonego zostało opublikowane 3 stycznia 2012 r. Zamawiający pyta, po jakim kursie euro należało przeliczyć wartość zamówienia?”.
Otóż nowe rozporządzenie określające kurs euro dla zamówień publicznych wskazuje, że przepisy dotychczasowe (dotychczasowy kurs) stosuje się do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. Wnioskując a contrario, jeżeli postępowanie zostało wszczęte po wejściu w życie nowych przepisów, tj. po 1 stycznia 2012 r., wartość zamówienia powinna być przeliczona po nowym kursie. W tym przypadku istotne znaczenie ma miejsce opublikowania ogłoszenia o zamówieniu 3 stycznia 2012 r. (czy był to Biuletyn Zamówień Publicznych, czy też Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, czy strona internetowa). Pozwoli to na określenie, kiedy postępowanie zostało wszczęte.
Zgodnie z art. 40 ust. 1 Pzp zamawiający wszczyna postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego, zamieszczając ogłoszenie o zamówieniu w miejscu publicznie dostępnym w swojej siedzibie oraz na stronie internetowej. W tych miejscach ogłoszenia nie można zamieścić wcześniej niż przed dniem zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu w BZP albo dniem jego przekazania Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich.
Jeżeli zatem ww. postępowanie zostało wszczęte 3 stycznia 2012 r. (dzień zamieszczenia ogłoszenia w BZP), wartość zamówienia należało obliczyć zgodnie z nowym kursem. Natomiast gdy ogłoszenie opublikowano 3 stycznia 2012 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, ale przekazano do publikacji przed 1 stycznia 2012 r. i przed tym dniem zamieszczono na stronie internetowej, wartość zamówienia mogła zostać przeliczona zgodnie z dotychczasowym kursem złotego w stosunku do euro.
Zamawiający powinien więc dokonać przeliczenia wartości zamówienia ze złotych na euro po nowym kursie nawet wtedy, gdy wynikające z Pzp i wymienione wcześniej terminy szacowania zamówienia nie zostały przekroczone. Przykładowo dotyczy to sytuacji, gdy oszacował wartość zamówienia np. 20 grudnia 2011 r., a postępowanie na dostawy lub usługi wszczyna 5 marca 2012 r. albo 10 kwietnia 2012 r. na roboty budowlane.

Tabela 1. Nowe progi unijne dla zamówień publicznych i konkursów w euro

Tabela 2. Równowartość nowych progów unijnych w złotych

Andrzela Gawrońska-Baran

Podstawy prawne
• Ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (j.t. Dz.U. z 2010 r. nr 113, poz. 759; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. nr 240, poz. 1429)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 16 grudnia 2011 r. w sprawie średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych (Dz.U. nr 282, poz. 1650)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 16 grudnia 2011 r. w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Oficjalnych Publikacji Unii Europejskiej (Dz.U. nr 282, poz. 1649)
• Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1251/2011 z 30 listopada 2011 r. zmieniające dyrektywy 2004/17/WE, 2004/18/WE i 2009/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do progów obowiązujących w zakresie procedur udzielania zamówień (Dz.Urz. UE z 2 grudnia 2011 r., L 319/43)
• Komunikat Komisji Europejskiej z 3 grudnia 2011 r. określający równowartość progów ujętych w dyrektywach 2004/17/WE, 2004/18/WE i 2009/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.Urz. UE z 3 grudnia 2011 r. C 353/01).