Wziąwszy pod uwagę powyższe mogłoby się zdawać, że wsparcie sektora leśnego ze środków europejskich powinno być od początku naszej akcesji europejskiej czymś naturalnym. Jednak ostatni okres programowania (2004 – 2006) praktycznie całkowicie pomijał leśnictwo jako obszar wsparcia ze środków europejskich. Jedyną realną możliwością wsparcia było wsparcie udzielane na zalesianie gruntów rolnych. Dlaczego tak się stało? Najprawdopodobniej sytuacja ta wyniknęła z faktu własności lasów w Polsce. Są one w 82 proc. własnością Skarbu Państwa, co nie przystaje do generalnego modelu leśnictwa w Europie. Dużo lepiej sytuacja wygląda za to w latach 2007 – 2013. W obecnych programach operacyjnych znalazło się miejsce również dla leśnictwa.
Interwencja środków europejskich w sektorze leśnym będzie miała duże znaczenie dla realizacji celów i polityk Unii Europejskiej. Polityka zrównoważonego rozwoju jest jedną z najważniejszych. Polskie leśnictwo, które od początku lat 90-tych podporządkowane jest zasadom wielofunkcyjnej i zroważonej gospodarki leśnej prowadzi do realizacji celów tej polityki.
Bioróżnorodność
To jedno z podstawowych pojęć związanych z realizacją polityki zrównoważonego rozwoju w jej ujęciu przyrodniczym. Tylko zróżnicowane gatunkowo zespoły roślinne i zwierzęce mogą zagwarantować trwałość naszej rodzimej przyrodzie. Wsparcie na zalesianie gruntów rolnych w okresie programowania 2004 – 2006 oraz interwencja w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 – 2013 na zalesianie gruntów rolnych i innych niż rolne gwarantuje zwiększanie powierzchni leśnych i łączenie małych kompleksów leśnych i powstawanie wspomnianych korytarzy ekologicznych gwarantujących zarówno migracje gatunków, jak i wymianę genów. Innym działaniem zwiększającym bioróżnorodność jest dokonywanie przez leśników przebudowy drzewostanów zwanej też renaturalizacją. Zadania związane z przebudową są finansowane w ramach regionalnych programów operacyjnych w priorytetach środowiskowych. Tym samym gospodarka leśna objęta interwencją PROW 2007 – 2013 oraz RPO w poszczególnych województwach pozwala na realizacje celów polityki zrównoważonego rozwoju.
Lasy należy też chronić przed czynnikami zewnętrznymi. Najbardziej spektakularne zagrożenie dla lasów to pożary. W Polsce 87 proc. lasów narażonych jest na występowanie groźnych pożarów. Konieczne jest wprowadzenie instrumentów zapobiegawczych. Na szczęście jest możliwe dofinansowanie tego zadania. Źródła dofinansowania należy szukać w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach osi priorytetowej 2 „Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich”. W ramach tej osi przewidziane jest również wsparcie na odtwarzanie potencjału przyrodniczego na powierzchniach leśnych objętych pożarami, klęską huraganu lub innymi czynnikami szkodotwórczymi.
Leśnicy poza ochroną i gospodarowaniem lasami zajmują się również zwiększaniem świadomości ekologicznej społeczeństwa poprzez prowadzenie na szeroką skalę tak zwanej edukacji ekologicznej. Działania z tym związane mogą być na dużą skalę dofinansowane w ramach priorytetu V „Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych” Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Wdrażanie tego priorytetu jest koordynowane przez specjalnie do tego celu powołaną jednostkę Lasów Państwowych – Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych. Działania z zakresu bezpośredniej ochrony przyrody i odtworzenia jej bogactwa oraz działania edukacyjne mają bardzo duże znaczenie dla zachowania zasobów przyrodniczych naszych lasów dla przyszłych pokoleń.
Leśna przedsiębiorczość
Lasy oprócz bogactwa rodzimej przyrody sprzyjają również rozwojowi przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Wszelkie zadania wykonywane na terenach leśnych od sadzenia lasu, poprzez jego pielęgnację, ochronę a skończywszy na pozyskaniu drewna wykonywane są przez zewnętrzne podmioty gospodarcze zwane przedsiębiorstwami usług leśnych. Firmy te, choć często niewielkie, to stanowią alternatywne miejsce pracy w stosunku do rolnictwa a często są też jedynymi przejawami lokalnej przedsiębiorczości. Dla rozwoju obszarów wiejskich fakt ten ma ogromne znaczenie. Wiadomo, że w gminach o dużym zalesieniu możliwości inwestycji są dość ograniczone i tym samym powstanie nowych miejsc pracy prawie niemożliwe. Oprócz agroturystyki na tych obszarach alternatywą jest samodzielne prowadzenie bądź praca w firmie leśnej. Takich podmiotów w Polsce mamy obecnie około 5 tysięcy, łącznie sektor usług leśnych może zatrudniać nawet kilkadziesiąt tysięcy pracowników.
Właściciele przedsiębiorstw leśnych i ich pracownicy już w poprzednim okresie programowania inwestowali w swoje kompetencję i umiejętności swoich pracowników.
Od 5 lat licznie uczestniczą np. w szkoleniach uzupełniających kwalifikację organizowanych przez działające w ramach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu – Centrum Kształcenia Przedsiębiorców Leśnych. Instytucja ta dla realizacji swoich działań pozyskała ponad 2 miliony dotacji z Europejskiego Funduszu Społecznego. Dzięki czemu koszty szkoleń zostały obniżone o 80 proc. Umożliwiło to udział w szkoleniach licznej grupie prawie dwóch tysięcy właścicieli i pracowników firm leśnych. Obecny okres programowania umożliwia również dofinansowywanie kształtowania kompetencji w firmach leśnych. Możliwości te znajdziemy w Program Operacyjnym Kapitał Ludzki.
Nie tylko przedsiębiorstwa usługowe, ale również rolnicy i posiadacze lasów mogą korzystać ze środków na podnoszenie kwalifikacji. Tutaj z pomocą przychodzi również Program Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach działania „Szkolenia zawodowe dla rolników i posiadaczy lasów”. Ci sami beneficjenci mogą skorzystać ze środków na doradztwo w ramach działania: „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów”. Jest to również działanie przewidziane w ramach PROW 2007 – 2013. Program ten przewidział także wsparcie inwestycyjne dla przedsiębiorstw działających na obszarach wiejskich. Środki w ramach działania: „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorsw” można przeznaczyć na utworzenie i rozwój mikrofilmy leśnej. Działanie to cieszy się ogromnym zainteresowaniem ze strony przedsiębiorców z terenów wiejskich. Niestety jego uruchomienie najprawdopodobniej zostanie przesunięte na przyszły rok. Pozostaje czekać z rozwinięciem leśnego lub innego wiejskiego biznesu jeszcze przez kilka najbliższych miesięcy.
Jak widać możliwości dofinansowania branży leśnej w obecnym okresie finansowania są znacznie większe niż w latach 2004 – 2006. Pozwala to optymistycznie spojrzeć w przyszłość. Są to niewątpliwie szanse, które można wykorzystać dla dobra polskich lasów i polskiej przyrody. Interwencja środków europejskich w branży leśnej wpłynie też bez wątpienia na poprawę sytuacji na obszarach wiejskich.
Zobacz także: www.lesnedotacje
Mikrofirmy
Środków na otwarcie mikrofilmy leśnej można szukać w działaniu „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (szczegółowych informacji należy szukać w oddziałach regionalnych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa).
Przedsiębiorstwa usługowe, również rolnicy i posiadacze lasów mogą korzystać z unijnych środków na podnoszenie kwalifikacji
Artykuł został dostarczony przez czasopismo ”Fundusze Europejskie”