Zmiana podmiotów zatrudniających pracowników samorządowych
Od 1 stycznia zmianie ulegnie art. 2 pkt 3 i 4 ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: ustawa o p.s.). Zmiana ta jest konsekwencją wejścia z tym dniem w życie art. 78 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych.
Od przyszłego roku przepisy ustawy o pracownikach samorządowych będą więc miały zastosowanie do pracowników samorządowych zatrudnionych w:
1) urzędach marszałkowskich oraz wojewódzkich samorządowych jednostkach
organizacyjnych;
2) starostwach powiatowych oraz powiatowych jednostkach organizacyjnych;
3) urzędach gmin, jednostkach pomocniczych gmin, gminnych jednostkach
budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych
(było: 3) urzędach gmin, jednostkach pomocniczych gmin oraz gminnych jednostkach
i zakładach budżetowych)
4) biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego
oraz samorządowych zakładów budżetowych utworzonych przez te związki
(było:4) biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego
oraz zakładów budżetowych utworzonych przez te związki)
5) biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu
terytorialnego.
Kolejną zmianą w ustawie o p.s. będzie zmiana treści przepisu zawartego w art. 39 ust. 3. Od 1 stycznia 2011 wskazany przepis będzie stanowił, iż wójt (burmistrz, prezydent miasta) starosta lub marszałek województwa określa w drodze zarządzenia maksymalne miesięczne wynagrodzenie kierowników i zastępców kierowników jednostek budżetowych oraz samorządowych zakładów budżetowych. Obecnie przepis ten stanowi, że wójt (burmistrz, prezydent miasta) starostwa lub marszałek określa w drodze zarządzenia maksymalne miesięczne wynagrodzenie kierowników i zastępców kierowników jednostek budżetowych, gospodarstw pomocniczych tych jednostek oraz zakładów budżetowych jednostek samorządu terytorialnego.
Powyższe zmiany są stylistyczną konsekwencją obowiązywania ustawy o finansach publicznych, na skutek czego z dniem 31 grudnia 2010 r. zakończeniu ulega likwidacja gospodarstw pomocniczych państwowych i samorządowych jednostek budżetowych, a także państwowych zakładów budżetowych i części samorządowych zakładów budżetowych, które prowadzą działalność w zakresie innym, niż określony w ustawie.
Równe zasady zwolnienia pracowników mianowanych
Sejm uchwalił 22 października 2010 r. ustawę o zmianie ustawy o pracownikach urzędów państwowych oraz ustawy o pracownikach samorządowych.
Pracownicy samorządowi mianowani nadal stanowią grupę pracowników samorządowych. Zgodnie bowiem z art. 54 ust. 1 ustawy o p.s. stosunek pracy osób zatrudnionych na podstawie mianowania na zasadach określonych w poprzednio obowiązującej ustawie z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 ze zm.) przekształca się w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony dopiero z dniem 1 stycznia 2012 r.
Sytuacje, w których do tej daty może nastąpić rozwiązanie stosunku pracy z mianowanym pracownikiem samorządowym wskazuje art. 55 ust. 1 ustawy o p.s.
Jedną z takich sytuacji jest możliwość rozwiązania stosunku pracy z mianowanym pracownikiem samorządowym z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia w przypadku nabycia prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (art. 55 ust. 1 pkt 4 ustawy o p.s.)
Ustawa uchwalona przez Sejm 22 października br. zmienia brzmienie art. 55 ust. 1 pkt 4 ustawy o p.s. stanowiąc, że rozwiązanie stosunku pracy z mianowanym pracownikiem samorządowym z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia jest możliwe w przypadku osiągnięcia wieku 65 lat, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia pracownikowi uzyskanie prawa do emerytury, albo nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Wskazana nowelizacja została uchwalona w celu dostosowania prawa do wyroku TK z 5 grudnia 2000 r., sygn. akt K 35/99 (Dz. U. Nr 109, poz. 1165), w którym uznał on, że przepis art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych w zakresie, w jakim stwarza podstawę do rozwiązania stosunku pracy w drodze wypowiedzenia z mianowanym pracownikiem samorządowym – kobietą, w razie nabycia przez nią prawa do emerytury, wcześniej niż z mianowanym pracownikiem samorządowym – mężczyzną, jest niezgodny z art. 32 i art. 33 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wskazane przepisy Konstytucji wyrażają zasady równości wobec prawa oraz równości kobiet i mężczyzn.
W innym orzeczeniu Tk podkreślił, że uprawnienie kobiety do skorzystania z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę przy obniżonym wieku emerytalnym jest jej szczególnym przywilejem, natomiast nałożenie na nią obowiązku wcześniejszego w porównaniu z mężczyzną rozwiązania stosunku pracy – należy uznać za ograniczenie szans zawodowych kobiet (orzeczenie TK z 24 września 1991 r., OTK 1991 nr 1, poz. 5).
Z uwagi na powtórzenie zakwestionowanej regulacji w obecnej ustawie o p.s., konieczne stało się dostosowanie przepisów tak, aby nie było możliwości zaistnienia dyskryminacji ze względu na płeć, czego skutkiem jest wskazana nowelizacja.
Za święto w sobotę bez dnia wolnego
Zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy o p.s., w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie, do pracowników samorządowych zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu pracy (dalej Kp). Pracowników samorządowych obejmie zatem zmiana przepisów Kp dokonana ustawą z 24 września 2009 r. Ustawa ta, z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2011 r. w art. 130 po § 2, który przewiduje, że każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu, niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin dodała § 21. Zgodnie z brzmieniem dodanego przepisu, jeżeli zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy święto przypada w dniu wolnym od pracy, wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, to nie obniża ono wymiaru czasu pracy.
Powyższe oznacza, że od 1 stycznia 2011 r. pracodawca nie będzie miał obowiązku oddania pracownikowi samorządowemu świadczącemu pracę po 8 godzin od poniedziałku do piątku, dnia wolnego w zamian za święto przypadające w sobotę.
W świetle obecnie obowiązujących przepisów, pracodawca ma taki obowiązek. Bez względu bowiem, czy święto przypada w dzień pracy pracownika, czy też w dzień wolny od pracy wynikający z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (a więc w przypadku większości pracowników samorządowych w sobotę), obniża ono wymiar czasu pracy. Skoro więc święto obecnie przypada w sobotę, to pracodawca musi oddać pracownikowi inny dzień wolny tak, aby wymiar czasu pracy w danym miesiącu pozostał niezmieniony.
Kolejną zmianą, jaką wprowadziła ustawa nowelizująca, jest dodanie do ustawy o dniach wolnych od pracy kolejnego takiego dnia, przypadającego 6 stycznia – Święta Trzech Króli.
Powyższe święto, jako nie przypadające (w odniesieniu do pracowników samorządowych wykonujących pracę w jednozmianowym rozkładzie czasu pracy od poniedziałku do piątku) w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a więc nie przypadające w sobotę, obniży wymiar czasu pracy w styczniu 2011 r.
Podstawa prawna:
– ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 223, poz. 1458 ze zm.)
– ustawa z 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1241)
– ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.)
– ustawa z 22 października 2010 r. o zmianie ustawy o pracownikach urzędów państwowych oraz ustawy o pracownikach samorządowych (nieopubl.)
– ustawa z 24 września 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (nieopubl.)
Autor: Dorota Wołoszyn