ADR (Alternative Dispute Resolution) czyli alternatywne rozwiązywanie sporów znane jest w świecie gospodarczym już od czasów starożytności, m.in. poprzez Kodeks Justyniana, za sprawą którego wprowadzono w życie pojęcie kompromisu. Przewidywał on rozwiązywanie sporów przy udziale sędziego rozjemczego zwanego arbiter „ex compromisso”.
Choć temat wszystkim dobrze znany nadal jest bardzo marginalizowany. Każdy słyszał lecz niewielu stosowało w praktyce. Jakże życie byłoby przyjemne bez sporów i waśni. Niestety brutalna prawda w dzisiejszych czasach potrafi być bolesna. Można zaobserwować wiele przypadków spraw spornych również przy realizacji projektów współfinansowanych z funduszy UE na etapie wdrażania jakże licznych umów zawieranych z przedstawicielami sektora prywatnego czy innych jednostek. Wiele z tych konfliktów niestety nie zakończyło się polubownym rozwiązaniem i zostało skierowanych do rozstrzygnięcia na ścieżkę sądową, narażając tym samym wszystkie jednostki uczestniczące w życiu realizacji projektu na całe mnóstwo przykrych sytuacji. Chociażby wstrzymania dofinansowania, opóźnień w realizacji przedsięwzięcia będącego przedmiotem projektu, niepozytywnym opiniom na temat beneficjenta realizującego inwestycję wspieraną przez fundusze UE, kreowaniu wizerunku strony administracyjnej jako tej nieprzystępnej instytucji i źródła zawiłych przepisów, dotyczących wdrażania poszczególnych Programów Operacyjnych. To tylko nieliczne sprawy, które można przytoczyć i wskazać jako negatywne konsekwencje sporów, które w łatwy, szybki i oszczędny sposób mogły być rozstrzygnięte na drodze mediacji z zachowaniem przejrzystości przepisów prawnych i wypracowaniem ugody przy zachowaniu kultury dialogu stron konfliktu.
Zakończyliśmy rok 2015 jako aktywny i skoncentrowany na konstruktywnym dążeniu do doskonałości również w zakresie wykorzystania środków UE, przeznaczonych na realizację projektów zmierzających, m.in. do poprawy naszej polskiej gospodarki. Ubiegły rok był również Rokiem Mediacji Gospodarczej. Zatem istotne jest podkreślenie wagi ADR właśnie w zestawieniu z obecną perspektywą finansową UE 2014 – 2020, gdzie do rozdysponowania Polska posiada znaczącą kwotę ca 82,5 mld EUR.
Mediacje gospodarcze coraz częściej pojawiają się jako wątek przewodni w rozwiązywaniu konfliktów stron, wynikających z realizowanych umów o dofinansowanie. Coraz częściej temat mediacji pojawia się w myśli nowej perspektywy finansowej UE 2014 – 2020, co daje duże możliwości rozwiązywania wszelkich sporów poza drogą sądową. Unia Europejska gorąco wspiera i kładzie duży nacisk na tego typu rozwiązani, nie kończąc swojej intensywnej pracy nad tym „narzędziem” na etapie Zielonej Księgi. Coraz częściej namawia strony biorące czynny udział w realizacji nowych Programów Operacyjnych do podejmowania dialogu i ugód wypracowanych na drodze mediacji wspierając w tym samym Państwa Członkowskie w konsumpcji środków funduszy UE z poszanowanym podejściem do porozumienia.
Zarówno strona administracji biorąca czynny udział w procesie zarządzania Programami Operacyjnymi, jak również beneficjenci funduszy UE w obecnej perspektywie budżetowej 2014 – 2020 powinni mocno przeanalizować możliwości jakie dają mediacje pozasądowe i rozważyć wszystkie korzyści , które niesie ze sobą ADR w życiu każdego projektu realizowanego ze wsparciem finansowym UE.
Eliza Skorek – Matyjek
Coach / trener biznesu i rozwoju osobistego
ECB Firma Szkoleniowo – Doradcza