Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych (Dz.U. nr 169, poz. 1201) zobowiązuje pracodawców samorządowych do sprawdzenia, czy osoby zatrudnione na stanowiskach urzędniczych figurują w Krajowym Rejestrze Karnym. Urzędy gminy, miasta, powiatu, urzędy pracy, ośrodki pomocy społecznej, urzędy marszałkowskie mają czas do 11 stycznia na złożenie odpowiednich zapytań. Wiele z nich już to uczyniło. Krajowy Rejestr Karny odsyła jednak złożone wnioski z powrotem do urzędników, twierdząc, że nie rozpatrzy ich bez wniesienia opłaty.
Grażyna Nowak-Szulejewska, dyrektor Biura Informacyjnego KRK twierdzi, że pracodawcy samorządowi występujący z zapytaniem do Krajowego Rejestru Karnego o pracownika zatrudnionego na stanowisku urzędniczym na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych ponoszą opłatę zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karny (Dz.U. nr 50, poz. 580 z późn. zm.).
Stanowi on, że za wydanie informacji pobiera się opłatę stanowiącą dochód budżetu państwa. Obecnie wynosi ona 50 zł za każdy wniosek. Od uiszczenia jej zwolnione są jednak niemal wszystkie instytucje publiczne mające prawo uzyskiwać informację z KRK wymienione w art. 6 tej ustawy, w tym m.in.: organy administracji rządowej, organy samorządu terytorialnego oraz inne organy wykonujące zadania publiczne, w przypadkach kiedy jest to uzasadnione potrzebą wykonania nałożonych na nie zadań, określonych w ustawie. Muszą ją wnosić jedynie pracodawcy zasięgający informacji, w zakresie niezbędnym dla zatrudnienia pracownika, co do którego z przepisów ustawy wynika wymóg niekaralności, korzystania z pełni praw publicznych, a także ustalenia uprawnienia do zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej.
Według KRK organ samorządowy w tym przypadku traktowany jest właśnie jako pracodawca, który ustala uprawnienia do zajmowania określonego stanowiska – w tym wypadku stanowiska urzędniczego.
Co powinny zrobić urzędy
Profesor Hubert Izdebski uważa, że przede wszystkim muszą one zrealizować ustawowy obowiązek, czyli złożyć wnioski do KRK, ale bez wnoszenia opłaty. Jego zdaniem gmina wręcz nie powinna płacić, ponieważ nie ma do tego tytułu prawnego. Dorota Stadnik ze szczecińskiego urzędu miasta potwierdza, że w tym momencie nie wiadomo, do jakiego paragrafu wydatków można zakwalifikować te opłaty.
Jak mają postępować pracodawcy samorządowi
1. Powinni przygotować wnioski do Krajowego Rejestru Karnego
2. Powinni wysłać je do KRK bez wnoszenia opłat
3. W przypadku odmowy ich rozpatrzenia, poprosić o zwrot wniosku w formie zarządzenia
4. Powinni wnieść zażalenie do właściwego sądu rejonowego