Zasady i zakres odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, organy właściwe oraz tryb postępowania w tego rodzaju sprawach reguluje ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (dalej zwana ustawą), która weszła w życie z dniem 1 lipca 2005 r.
Przepisy ustawy nie mają zastosowania do należności celnych i należności podatkowych, stanowiących dochody budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego (dalej: JST), np. zaliczek na podatek dochodowy przekazywanych przez Twoją jednostkę – płatnika PIT, naliczanych od wynagrodzeń wypłacanych pracownikom. Ochrona tych należności zapewniona jest „groźniejszymi” regulacjami zawartymi w Kodeksie karnym skarbowym.
Osoby odpowiedzialne za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają:
Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponoszą pracownicy sektora finansów publicznych dysponujący środkami publicznymi. W wyniku interpretacji tego przepisu w orzecznictwie Głównej Komisji Orzekającej (dalej: GKO) ugruntował się pogląd, że „za osoby dysponujące środkami publicznymi należy uznać tylko te osoby, które mocą złożonych oświadczeń mogą skutecznie zaciągać zobowiązania” – orzeczenie GKO z 29 września 2003 r., DF/GKO/Odw.-30/47/2003.
Przede wszystkim odpowiedzialność ponoszą pracownicy jednostek sektora finansów publicznych (także Twojej jednostki), a więc:
W odniesieniu do jednostek sektora finansów publicznych o strukturze oddziałowej (np. niektóre państwowe agencje, państwowe fundusze celowe) może pojawić się pytanie o status kierowników poszczególnych oddziałów, np. dyrektorów wojewódzkich – w świetle ustawy. Wydaje się, zwłaszcza gdy dana jednostka jest osobą prawną, że osoby takie są pracownikami jednostki, a nie kierownikami. Nie należy bowiem traktować oddziałów jako odrębnych jednostek sektora finansów publicznych.
Tak jak dotychczas, do kręgu osób mogących ponosić odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są zaliczone również osoby odpowiedzialne za gospodarowanie środkami publicznymi przekazanymi jednostkom spoza sektora finansów publicznych. Mogą one ponosić odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny polegające w szczególności na wydatkowaniu środków dotacji niezgodnie z przeznaczeniem, zaniechaniu rozliczenia dotacji lub niedokonaniu jej zwrotu. Osoby te mogą ponosić także odpowiedzialność z tytułu gospodarowania środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej, w ramach tzw. jednostki wdrażającej.
Jeśli chcesz poznać poszczególne czyny stanowiące naruszenie finansów publicznych, zamów poradnik „Rachunkowość budżetowa. Poradnik księgowego jednostki sektora finansów publicznych” na bezpłatny 30-dniowy test.