Stosowanie w codziennej praktyce ustawy wymaga znajomości podstawowych pojęć, zakresu podmiotowego i przedmiotowego ustawy, wyłączeń z jej stosowania oraz zasad prowadzenia dokumentowania postępowania, które reguluje ustawa.
Obowiązki koncesjodawcy
Przygotowując i prowadząc postępowanie o zawarcie umowy koncesji (art. 6 i 7 ust. 1 ustawy) koncesjodawca jest obowiązany dokonać opisu przedmiotu koncesji w sposób umożliwiający zainteresowanym podmiotom jednakowy dostęp do wykonywania koncesji oraz niedyskryminacyjne traktowanie. Musi działać w sposób przejrzysty, zachowując zasady uczciwej konkurencji i przestrzegać prawa nieograniczonego dostępu zainteresowanych podmiotów do wykonywania koncesji.
Opisu przedmiotu koncesji dokonuje się za pomocą specyfikacji technicznej, przedstawienia charakterystyki i wymagań w zakresie funkcjonalności tak, aby zainteresowanym umożliwić ustalenie przedmiotu koncesji. Ustawa szczegółowo określa zawartość specyfikacji technicznej zarówno w przypadku robót budowlanych, jak i usług.
Koncesjodawca nie może uznać oferty koncesjonariusza za nieodpowiadającą wymaganiom, jeżeli jest ona niezgodna ze specyfikacją techniczną, którą koncesjodawca przygotował, ale zaproponowane przez niego rozwiązania są równoważne w stosunku do wymagań określonych w specyfikacji technicznej. Nie może również uznać oferty za nieodpowiadającą wymaganiom, gdy opis przedmiotu koncesji został dokonany za pomocą charakterystyki lub wymagań w zakresie funkcjonalności, a oferent uzasadni, że oferowane przez niego roboty budowlane lub usługi są zgodne z wymaganymi normami, o których mowa w art. 7 ust. 3 ustawy o koncesji.
W ustawie zawarte są wskazówki dotyczące obliczanie wartości szacunkowej koncesji. Podstawą – w przypadku robót budowlanych – jest ustalona przez koncesjodawcę z należytą starannością, kwota niezawierająca podatku od towarów i usług, która uwzględnia szacunkowy koszt robót budowlanych oraz wartość niezbędnych do ich wykonania dostaw, bez względu na planowany sposób zapłaty wynagrodzenia koncesjonariuszowi (art. 9 ust. 1-4). W przypadku usług – jest to również ustalona przez koncesjodawcę, z należytą starannością, kwota niezawierająca podatku VAT, która uwzględnia szacowany koszt świadczonych usług, bez względu na planowany sposób zapłaty wynagrodzenia kocesjonariuszowi.
Przebieg postępowania
Postępowanie wszczyna się przez publikację ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych udostępnionym na stronach portalu internetowego Urzędu Zamówień Publicznych. Wzór ogłoszenia określi Prezes Rady Ministrów w rozporządzeniu, mając na względzie zakres wymaganych ustawą informacji, które powinna zawierać treść ogłoszenia
o koncesji (art. 10 ust. 1 – 5).
W postępowaniach, których wartość jest równa lub przekracza progi unijne (określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych, Dz. U.
z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 oraz z 2008 r. Nr 171, poz. 1058) postępowanie wszczyna się przez przesłanie ogłoszenia o koncesji na roboty budowlane do Urzędu Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich w postaci elektronicznej, zgodnie z procedurami wskazanymi na stronie internetowej (obecnie http://simap.europa.eu) oraz wzorem określonym w rozporządzeniu Komisji (WE) Nr 1564/2005 z dnia 7 września 2005 r. ustanawiającym standardowe formularze do publikacji ogłoszeń w ramach procedur udzielania zamówień publicznych zgodnie z dyrektywami 2007/17/WE i 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.
Koncesjodawca zamieszcza także ogłoszenie o koncesji w miejscu publicznie dostępnym, np. w swojej siedzibie oraz na swojej stronie internetowej, jeżeli taką posiada. Treść ogłoszeń określa w art. 11 pkt 1 – 11 ustawy.
Terminy składania wniosków o udzielenie koncesji uzależniony jest od wartości przedmiotu koncesji i może wynosić odpowiednio: 21 dni, 14 dni lub 45 dni.
Zainteresowany podmiot składa zgodnie z art. 14 ustawy wniosek o zawarcie umowy koncesji. Koncesjodawca zaprasza do udziału w negocjacjach kandydatów (art., 14 ust. 1 – 4), którzy złożyli prawidłowo przygotowane wnioski. Negocjacje mogą dotyczyć wszystkich aspektów koncesji, w tym aspektów technicznych, finansowych i prawnych. O zakończeniu negocjacji koncesjodawca informuje wszystkich kandydatów.
W wyniku negocjacji koncesjodawca może przed zaproszeniem do składania ofert dokonać zmiany wymagań określonych w ogłoszeniu o koncesji. O zmianach informuje kandydatów,
z którymi prowadził negocjacje. Koncesjodawca zaprasza kandydatów do składania ofert (art. 15) przesyłając im opis warunków koncesji i wyznaczając termin na złożenie ofert. Może żądać od oferentów złożenia wyjaśnień, sprecyzowania lub doprecyzowania oferty (art. 16). Wyjaśnienia te nie mogą jednak prowadzić do zmiany oferty lub zmiany warunków koncesji, gdyż naruszałoby to zasady uczciwej konkurencji.
Wybór oferty
Spośród złożonych ofert, na podstawie przedstawionych w opisie koncesji kryteriów oceny ofert, koncesjodawca wybiera ofertę najkorzystniejszą, spełniającą wszystkie wymagania określone w opisie. Może przeprowadzić postępowanie nawet w przypadku, gdy wpłynęła tylko jedna oferta. O wyborze najkorzystniejszej oferty informuje uczestników postępowania podając uzasadnienie. Informacja ta powinna także zawierać powody niedopuszczenia ofert do oceny i porównania ofert.
Oferent, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą (art. 18 ust. 1 -3) jest zobowiązany w terminie wskazanym przez koncesjodawcę złożyć dokumenty potwierdzające spełnianie warunków udziału w postępowaniu. Jeżeli nie może przedstawić wymaganych dokumentów, powinien udowodnić swoją sytuację ekonomiczną i finansową za pomocą każdego innego dokumentu, który koncesjodawca uzna za odpowiedni.
Odwołanie postępowania
Koncesjodawca może odwołać postępowanie (art. 19 ust. 1 -2), o ile zaistnieją okoliczności przewidziane w ogłoszeniu. Nieważne jest natomiast zastrzeżenie podane w ogłoszeniu o koncesji odwołania postępowania bez podania przyczyn. Koncesjodawca sporządza protokół z postępowania (art. 20 ust. 1), który jest dokumentem jawnym.
Umowa koncesji
Koncesjodawca zawiera pisemną umowę z oferentem (art. 21 ust. 1 -2), którego oferta została uznana za najkorzystniejszą w terminie 10 dni od dnia przesłania oferentom informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej. Termin ten dotyczy informacji przesłanej faksem lub drogą elektroniczną, natomiast w przypadku przesłania informacji w inny sposób – nie wcześniej niż w terminie 15 dni od dnia jej przesłania. Zachowanie powyższych terminów nie jest konieczne w sytuacji, gdy wpłynęła tylko jedna oferta lub gdy wartość koncesji jest mniejsza od kwoty określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 uPzp.
W przypadku gdy oferent, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą, uchyla się od zawarcia umowy (art.21 ust. 4) nieskładając np. wymaganych dokumentów, koncesjodawca może zawrzeć umowę z oferentem, który złożył najkorzystniejszą ofertę spośród pozostałych ofert spełniających wymagania zawarte w opisie warunków koncesji. Może także zachować pobrane od oferenta uchylającego się od zawarcia umowy wadium albo dochodzić tej kwoty z przedmiotu zabezpieczenia, o ile wniesienie wadium było wymagane.
Okres, na który zostaje zawarta umowa powinien uwzględniać zwrot nakładów koncesjonariusza poniesionych w związku z wykonaniem koncesji (art. 24 ust.1). W przypadku koncesji na roboty budowlane okres ten nie może być dłuższy niż 30 lat, w przypadku koncesji na usługi – 15 lat. Natomiast gdy zwrot nakładów koncesjonariusza jest dłuższy niż przewidziany w art. 24 ust. 1 pkt 1-2 omawianej ustawy umowa może zostać zawarta na okres dłuższy.
Koncesjodawca może zawrzeć z koncesjonariuszem dodatkową umowę na wykonanie robót budowlanych nieobjętych koncesją (art. 25), jeżeli roboty te stały się niezbędne do wykonania koncesji, a wcześniej nie można było ich przewidzieć. Łączna wartość dodatkowej umowy na roboty budowlane nie może przekroczyć 50% wartości koncesji. Umowa zawarta z naruszeniem przepisu art. 25 ust. 1 – 2 ustawy o koncesji jest nieważna.
Skarga
Podmiotowi, którego interes prawny w zawarciu umowy koncesji doznał lub może doznać uszczerbku w wyniku czynności podjętych przez koncesjodawcę z naruszeniem przepisów ustawy przysługuje prawo wniesienia skargi do sądu administracyjnego (art.. 27 -31). Skargę wnosi się za pośrednictwem koncesjodawcy, którego czynność jest przedmiotem skargi. Koncesjodawca przekazuje skargę sądowi, w ciągu 10 dni o dnia jej wniesienia, wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę. Może jednak, do dnia rozpoczęcia rozprawy, uwzględnić skargę koncesjonariusza. Wniesienie skargi, analogicznie jak w Prawie zamówień publicznych, wstrzymuje prawo do zawarcia umowy z oferentem, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą, do czasu wydania orzeczenia przez wojewódzki sąd administracyjny. Sąd, na wniosek koncesjodawcy, może w drodze postanowienia wyrazić zgodę na zawarcie umowy koncesji, jeżeli wstrzymanie zawarcia umowy mogłoby przewyższać wynikające z tego dla interesu publicznego korzyści. Na postanowienie sądu nie przysługuje zażalenie.
Elżbieta Cierlica
redaktor naczelny miesięcznika Monitor Zamówień Publicznych
Podstawa prawna
Ustawa z 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. z 2009 r., nr 19, poz. 101)
Warunki przeprowadzenia i realizacji zamówień w ramach ustawy z 9 stycznia 2009 r. o Koncesji na roboty budowlane lub usługi będą omówione podczas I Ogólnopolskiej Konferencji Specjalistów ds. zamówień publicznych, która odbędzie się 22 kwietnia b.r. w Warszawie. Szczegółowe informacje o programie Konferencji znajdą Państwo na stronie www.konferencja.mzp.com.pl
Serwis publiczni.pl jest patronem medialnym tego wydarzenia.