1. Zaczęło się od wyroku Trybunału Konstytucyjnego

W październiku 2007 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy o wcześniejszej emeryturze dla mężczyzn, którzy ukończyli 60 lat są niezgodne z Konstytucją. Przewidywały one, że mężczyzna, który chce na nią przejść musi:

  • osiągnąć wymagany wiek (60 lat)
  • osiągnąć wymagany okres składkowy i nieskładkowy (25 lat),
  • zostać uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.
  • Ostatniego z ww. warunków nie musiały spełnić kobiety. Dla nich jedynymi warunkami by ubiegać się o wcześniejszą emeryturę było osiągnięcie odpowiedniego wieku (55 lat) i okresu składkowego i nieskładkowego (30 lat). Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego przepis, w którym dla przejścia na wcześniejszą emeryturę od kobiet wymaga się tylko osiągnięcia określonego wieku i okresów składkowych i nieskładkowych, a od mężczyzn dodatkowo, aby zostali uznani za całkowicie niezdolnych do pracy – jest niezgodny z Konstytucją. Stanowi to bowiem niedozwolone różnicowanie przywilejów emerytalnych kobiet i mężczyzn.
    Uznany za niezgodny z Konstytucją przepis miał obowiązywać jeszcze przed 12 miesięcy od ogłoszenia wyroku Trybunału w Dzienniku Ustaw.

    2. Sejm uchwalił zmianę przepisów
    Parlament przystąpił do prac nad zmianą przepisów o wcześniejszych emeryturach dla mężczyzn i 28 marca 2008 r. uchwalił zmianę przepisu art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z nowelizacją, prawo do wcześniejszej emerytury będzie miał mężczyzna, urodzony przed 1 stycznia 1949 r., który:

  • osiągnął 60 rok życia i 35 – letni okres składkowy i nieskładkowy albo 
  • ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.
  • Nowelizacją zajmie się teraz Senat. Jeżeli Senat nie dokona zmian, po podpisaniu przez Prezydenta oraz opublikowaniu w Dzienniku Ustaw, stanie się ona obowiązującym prawem.

    3. Oprócz wieku są też inne warunki
    Mimo uzyskania wymaganego wieku oraz lat okresów składkowych i nieskładkowych pracownicy – mężczyźni muszą spełnić jeszcze dwa warunki:

  • ostatnią (przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę), formą zatrudnienia musi być stosunek pracy.
  • w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym musieli pozostawać w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę są uprawnieni do renty z tytułu niezdolności do pracy.
  • Jednak powyższe warunki nie muszą być spełnione, jeśli ubiegający się o wcześniejszą emeryturę mężczyzna wykaże, że pracował na etacie, a więc jako pracownik, przez cały 35 –letni okres wymagany do przyznania świadczenia emerytalnego.

    4. ZUS odmawiał – teraz przyjmie i rozpatrzy te same wnioski
    Zaraz po wydaniu wyroku przez Trybunał Konstytucyjny część mężczyzn ubiegała się o przyznanie świadczenia emerytalnego. ZUS odmawiał jednak przyznania emerytury. Twierdził, że nie ma podstawy prawnej, aby uwzględnić te wnioski, gdyż sam wyrok Trybunału nie wystarczy – konieczna jest zmiana prawa. Po wejściu w życie uchwalonych przez Sejm przepisów mężczyźni, którzy odwołali się od decyzji ZUS do sądu, będą musieli powtórnie składać wnioski o świadczenie. A ZUS powtórnie je rozpatrzy.

    5. Nawet 100.000 pracowników może odejść z pracy
    Zaraz po wejściu w życie nowych przepisów mężczyźni, którzy ukończyli 60 lat, będą mogli składać do ZUS wnioski o przejście na wcześniejszą emeryturę. Z danych wynika, że nawet 100.000 mężczyzn będzie mogło skorzystać z tego prawa. Pracodawcy nie mają możliwości odmówienia pracownikowi prawa do przejścia na wcześniejszą emeryturę. Mogą oczywiście nie zgodzić się na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. W takim przypadku, pracownik może jednak wypowiedzieć umowę z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Dla pracodawców może to oznaczać niemały kłopot związany z odpływem starszych pracowników, którzy są świetnymi specjalistami z danej dziedziny.

    6. Pracownik odchodzi, kiedy chce
    Osoby, które spełnią warunki do przejścia na wcześniejszą emeryturę już w 2008 r. nie muszą się o nią ubiegać od razu. Jeśli chcą, mogą nadal pracować, a wniosek złożyć dopiero za kilka lat. Przepisy nie przewidują bowiem ani ograniczeń czasowych, ani też nie wprowadzają automatycznego przejścia na emeryturę z chwilą spełnienia wymaganych przez prawo warunków. Stosunek pracy z takim pracownikiem nie ulega samodzielnemu rozwiązaniu. Pracodawca, ani też pracownik nie mają obowiązku go rozwiązywać. Emerytura jest bowiem świadczeniem dobrowolnym i tylko od woli pracownika zależy czy będzie chciał z niej skorzystać.

    7. Wypłać odprawę emerytalną!
    Odejście pracownika na wcześniejsza emeryturę oznacza dla pracodawców obowiązek wypłaty odprawy emerytalnej. Zgodnie z Kodeksem pracy pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

    Podstawa prawna

  • art. 29 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353, ze zm.),
  • art. 32, art. 33 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
  • art. 30 § 1 pkt 1 i pkt 2, art. 921 Kodeksu pracy
  • Portal Kadrowy – w serwisie m.in. aktualne interpretacje nowości kadrowych, zapowiedzi zmian w prawie pracy, baza wzorów kadrowych, wskaźniki, kalkulatory, orzeczenia SN, akty prawne. Eksperci Portalu udzielają odpowiedzi na pytania z prawa pracy.
    www.portalkadrowy.pl

    Artykuł pochodzi z serwisu: www.PortalKadrowy.pl :: Serwis specjalistów ds. personalnych