To właśnie rząd dokonuje zmian w podziale terytorialnym państwa na szczeblu gminnym. Nadaje gminie lub miejscowości status miasta i określa jego granice. Ustala i zmienia nazwy gmin oraz siedziby ich władz.
Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym decyzje w sprawie granic muszą zapewniać gminom możliwie jednorodne osadniczo i przestrzennie terytorium, uwzględniać więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz zapewniać zdolność wykonywania zadań publicznych. Przekształcenie miejscowości w miasto musi natomiast być uzasadnione odpowiednią infrastrukturą społeczną i techniczną oraz układem urbanistycznym i charakterem zabudowy.
W 2008 r. do MSWiA wpłynęło 31 wniosków o zmianę granic miast i gmin oraz nadanie miejscowościom statusu miasta.Gmina występująca o zmianę powinna swój wniosek uzasadnić, przedstawić niezbędne dokumenty, mapy, informacje potwierdzające jego zasadność, opinie wojewody oraz opinie rad sąsiednich gmin. Rada składa wniosek do ministra administracji za pośrednictwem wojewody do 31 marca.
Za przekształceniem w miasto przemawiają najczęściej: miejski charakter przestrzenno-urbanistyczny, posiadanie niegdyś przez stulecia praw miejskich, liczba mieszkańców (jako kryterium minimalne przyjmuje się 2 tys.) oraz fakt, że prawie wszyscy utrzymują się z pracy poza rolnictwem. Znaczenie ma też wola mieszkańców.