W ustawie z dnia 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1751) dotychczasowy tzw. mechanizm odwróconego obciążenia w zakresie towarów i usług objętych załącznikiem nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług został zastąpiony tzw. mechanizmem podzielonej płatności. Załącznik nr 15 zawiera wykaz usług i towarów obejmujących m.in. telefony komórkowe, komputery, paliwa, a także różnego rodzaju roboty budowlane.
Przepisy przejściowe zawarte w art. 15 ww. ustawy regulują obowiązki zamawiającego związane ze zmianami wprowadzanymi tą ustawą w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego, których przedmiot był objęty zakresem załącznika nr 15, wszczętymi przed dniem wejścia w życie ustawy. Zamawiający w takich postępowaniach będzie miał obowiązek wezwania wykonawców, którzy składając oferty poinformowali, zgodnie z art. 91 ust. 3a ustawy PZP, że wybór ich ofert będzie prowadził do powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług, do podania:
1) informacji dotyczącej możliwości powstania u wykonawcy, w przypadku udzielenia mu zamówienia publicznego, obowiązku podatkowego na nowych zasadach;
2) nazwy (rodzaju) towaru lub usługi, których dostawa lub świadczenie będzie prowadzić do jego powstania, oraz ich wartości bez kwoty podatku;
3) kwoty podatku od towarów i usług, która powinna być doliczona do ceny złożonej oferty, o ile nie wynika to z treści złożonej oferty.Jeżeli wykonawca w odpowiedzi na wezwanie zamawiającego poda informację o możliwości powstania u niego, w przypadku udzielenia mu zamówienia publicznego, obowiązku podatkowego na podstawie mechanizmu podzielonej płatności – zamawiający doliczy do ceny ofertowej podaną przez wykonawcę kwotę podatku od towarów i usług.
Art. 15 ww. ustawy ma również zastosowanie do umów w sprawach zamówień publicznych zawartych przed dniem wejścia w życie tej ustawy. Kwota wynagrodzenia wykonawcy z tych umów ma ulec podwyższeniu o kwotę podatku od towarów i usług, którą wykonawca obowiązany będzie rozliczyć w miejsce zamawiającego na podstawie przepisów tej ustawy. Przy czym podwyższenie wynagrodzenia wykonawcy, o którym mowa, będzie miało zastosowanie tylko w odniesieniu do wynagrodzenia wypłacanego na podstawie faktur wystawionych przez wykonawcę po dniu wejścia w życie ustawy.
Mając na względzie m.in. wprowadzony w art. 15 ustawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, obowiązek doliczenia przez zamawiającego do ceny ofertowej podanej przez wykonawcę kwoty podatku od towarów i usług należy zauważyć, iż ustawa ta wprowadza także nowy rodzaj decyzji wydawanej na potrzeby opodatkowania podatkiem dostawy towarów, importu towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług – wiążącą informację stawkową (WIS).
WIS jest wydawana na wniosek m. in. zamawiającego w rozumieniu ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych – w zakresie mającym wpływ na sposób obliczenia ceny w związku z udzielanym zamówieniem publicznym.
WIS jest instrumentem o charakterze ochronnym, który wiąże organy podatkowe względem podmiotu, dla którego jest wydawana i w odniesieniu do konkretnego towaru albo usługi, których dotyczy (art. 42c ust. 1 ustawy o VAT). Oznacza to, że organ podatkowy nie będzie miał możliwości kwestionowania np. wysokości stawki podatkowej stosowanej w oparciu o uzyskaną WIS, o ile sprzedawany towar będzie odpowiadał opisowi zawartemu w WIS.
Ustawa w zakresie omówionych wyżej przepisów wchodzi w życie z dniem 1 listopada 2019 r.
Jednocześnie przypominamy, że we wrześniu br. weszły w życie przepisy następujących ustaw, które oddziałują na prowadzone postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz na umowy w sprawach zamówień publicznych:
1) ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. poz. 1564), która w zakresie przepisów przejściowych weszła w życie z dniem 1 września 2019 r.,
2) ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. ustawa o systemie instytucji rozwoju (Dz. U. poz. 1572), która weszła w życie z dniem 5 września 2019 r.
Ad. 1)
W ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę w związku ze zmianą sposobu obliczania wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę poprzez wyłączenie z niego dodatku za staż pracy, zostały wprowadzone przepisy przejściowe umożliwiające uwzględnienie w wynagrodzeniu wykonawcy zamówienia publicznego nowego sposobu obliczania minimalnego wynagrodzenia za pracę. Warunkiem jest, by ustalenie lub zmiana wynagrodzenia pracownika w związku z nieuwzględnieniem w kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę dodatku za staż pracy miały wpływ na koszty wykonania tego zamówienia i aby zamówienie to stanowiło wynik postępowania o udzielenie zamówienia wszczętego przed dniem 1 września 2019 r.
W przepisach przejściowych została przewidziana możliwość wystąpienia przez wykonawcę do zamawiającego w terminie do dnia 31 grudnia 2019 r. z wnioskiem o przeprowadzenie negocjacji dotyczących zawarcia porozumienia w sprawie odpowiedniej zmiany wynagrodzenia należnego wykonawcy. Wykonawca powinien przedstawić sposób i podstawę wyliczenia tej zmiany. Jednocześnie przez odpowiednią zmianę wynagrodzenia należnego wykonawcy należy rozumieć sumę wzrostu od dnia 1 stycznia 2020 r. kosztów wykonawcy wynikających z ustalenia wysokości wynagrodzenia albo podwyższenia dotychczasowej kwoty wynagrodzenia przysługującego pracownikom zatrudnionym przy realizacji zamówienia w części pozostałej do wykonania, o wysokość dodatku za staż pracy, który powinien być wypłacony w okresie realizacji tej części zamówienia pracownikom, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy otrzymywali minimalne wynagrodzenie za pracę uwzględniające ten dodatek.
Ad. 2)
W ustawie z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju w art. 32 została zmieniona ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. poz. 2215 oraz z 2019 r. poz. 1074) w zakresie przepisów przejściowych zawartych w art. 135 ust. 2 i 3 tej ustawy. Przepisy te dotyczą możliwości zmiany wynagrodzenia wykonawcy zamówienia publicznego w związku koniecznością zawarcia przez tego wykonawcę umów o prowadzenie PPK wpływających na koszty realizacji tego zamówienia. Możliwość zmiany dotyczy wyłącznie umów w sprawie zamówienia publicznego zawartych w wyniku postępowań wszczętych i zakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych tj. przed dniem 1 stycznia 2019 r. Wykonawcy przysługuje prawo wystąpienia z wnioskiem o przeprowadzenie negocjacji w zakresie zawarcia porozumienia dotyczącego odpowiedniej zmiany wynagrodzenia.
W zmienianych przepisach został wprowadzony obowiązek uwzględnienia przez zamawiającego odpowiedniej zmiany wynagrodzenia, o której mowa w ustawie, oraz została wprowadzona możliwość żądania przez zamawiającego od wykonawcy przedstawienia dodatkowych dokumentów lub udzielenia informacji potwierdzających wzrost kosztów związanych bezpośrednio z realizacją zamówienia publicznego.
Powyższa zmiana art. 135 ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych stanowi kolejną zmianę tego przepisu. Na skutek zmiany, która weszła w życie 25 czerwca 2019 r. została wyłączona możliwość wypowiedzenia umowy w sprawie zamówienia publicznego w związku z niezawarciem porozumienia w sprawie odpowiedniej zmiany wynagrodzenia w terminie miesiąca od dnia zwrócenia się z wnioskiem w tym zakresie przez wykonawcę. Ponadto odpowiednia zmiana wynagrodzenia wykonawcy została ograniczona tylko do sumy wzrostu kosztów związanych bezpośrednio z realizacją zamówienia publicznego wynikającej z wpłat do PPK dokonywanych przez podmioty zatrudniające uczestniczące w wykonywaniu zamówienia publicznego, w zakresie obciążającym podmiot zatrudniający.